VI Pomorski Kongres Obywatelski: Zasady partycypacji

Zbyt często dyskutując publicznie o naszych wspólnych sprawach nie słyszymy się wzajemnie. Dzieje się tak niezależnie od tego, czy dyskusja dotyczy zagospodarowania przestrzennego najbliższej okolicy, budżetu naszego miasta, czy też wieloletniej strategii jego rozwoju. Brakuje nam czegoś, co zamieniłoby liczne, urywane "miejskie" monologi w dialog prowadzący do wspólnego znajdowania satysfakcjonujących wszystkich rozwiązań. To właśnie taki autentyczny dialog ma prawdziwą wartość - umożliwia podejmowanie możliwie najbardziej trafnych decyzji, które przyczyniają się do poprawy jakości życia w naszych miejscowościach.

Większość z nas, mieszkańców Pomorza, pewnie wie albo czuje, że taka rozmowa jest wartością, że służy ona dobru wspólnemu. Dlaczego więc dialog na linii między mieszkańcami a radnymi/prezydentem, ale także pomiędzy samymi mieszkańcami szwankuje, dlaczego nie jest praktyką dnia codziennego, narzędziem zarządzania rozwojem naszych miast? Brakuje chyba "smaru" - czegoś, co ułatwi, nada sens, zmotywuje, zachęci, zapewni poczucie bezpieczeństwa stronom takiego procesu.

W naszym odczuciu taką rolę może spełnić zaproponowany poniżej obywatelski katalog zasad partycypacji. Gdybyśmy zgodzili się je szanować i nimi kierować, naszym zdaniem, stałyby się prawdziwym bodźcem rozwoju miejskiego społeczeństwa obywatelskiego.

Opisany poniżej katalog złożony z siedmiu zasad został sformułowany przez miejskich działaczy społecznych, przedstawicieli nauki i struktur samorządu terytorialnego. Jego celem jest nie zamknąć, lecz otworzyć dyskusję nad tym, co zrobić, by uspra-wnić dialog na linii mieszkańcy - radni/prezydent?

1. Szacunek i zaufanie - fundament rzeczywistej współpracy
Zbudowanie dobrych relacji pomiędzy mieszkańcami a ich przedstawicielami może wymagać przezwyciężenia wzajemnej wrogości i nieufności, podziału na "my" i "oni". Stąd tak ważne jest swego rodzaju "nowe otwarcie" i zaakceptowanie przez wszystkie strony przejrzystych zasad prowadzenia dialogu.

2. Otwartość - umożliwienie uczestnictwa wszystkim zainteresowanym
Otwarty oznacza dbałość o to, aby dotrzeć do wszystkich zainteresowanych danym tematem osób i zachęcenie ich do udziału w procesie partycypacyjnym. Oznacza ona również włączenie wszystkich zainteresowanych stron w opracowanie materiałów informacyjnych dla uczestników oraz umożliwienie przedstawienia swoich racji na spotkaniu.

3. Wpływ na zmiany - impuls angażujący mieszkańców
Działanie partycypacyjne powinno wiązać się z wymiernym efektem, a przynajmniej z możliwością wpływu na podejmowane decyzje. Jeżeli efekt dialogu jest odłożony w czasie, należy wskazać, kiedy mogłyby nastąpić zmiany.

4. Cierpliwość - zgoda na długofalowy efekt
Uczestnicy procesów partycypacyjnych powinni wykazać się cierpliwością i zaakceptować fakt, że ich praca może przynieść efekty dopiero w dłuższej perspektywie.

5. Przystępność - przekazywanie informacji w przystępny sposób
Język, którym przedstawiane są informacje uczestnikom, nie powinien być nadmiernie techniczny lub specjalistyczny. Powinno się zadbać o przedstawienie skomplikowanych kwestii w zrozumiały dla wszystkich sposób, np. stosując makiety czy wizualizacje w planowaniu przestrzennym.

6. Świadomy wybór - zapewnienie pełnego zakresu informacji na dany temat
Uczestnicy dialogu powinni mieć świadomość uwarunkowań, które mają wpływ na podejmowanie decyzji - ograniczeń prawnych, środowiskowych itp. Istotną rolę odgrywa również udział niezależnych ekspertów, którzy mogą "na bieżąco" odpowiadać na pytania i wątpliwości uczestników. Ważne jest także przedstawienie uczestnikom pełnych informacji o wadach, zaletach i konsekwencjach poszczególnych rozwiązań.

7. Doskonalenie dialogu - uczenie się na doświadczeniach
Co można poprawić, aby następna debata przebiegła sprawniej i była bardziej satysfakcjonująca dla uczestników? Co zrobić, aby efektem dialogu było najlepsze z możliwych rozwiązanie? Te i inne kwestie powinny być brane pod uwagę przy planowaniu kolejnych spotkań.
Zapraszamy Państwa do zabrania głosu w otwartej dyskusji nad tymi zasadami - z czym się Państwo zgadzacie, co kłóci się z Państwa doświadczeniem? O co należałoby katalog uzupełnić, a co z niego wykreślić? Debata będzie kontynuowana przed i w trakcie VI Pomorskiego Kongresu Obywatelskiego, który odbędzie się 11 maja 2013 r. w gmachu Politechniki Gdańskiej. W ramach jednej z sesji tematycznych będziemy zastanawiali się nad tym, w jaki sposób kształtować miasto, w tym tworzyć wizję jego rozwoju, w zgodzie z ideą dobra wspólnego.
Obok tych kwestii, w trakcie kongresu poszukiwać będziemy odpowiedzi na pytanie - czym jest dobro wspólne, jakie ma znaczenie dla jakości naszego życia i jak je budować? Debata wokół idei dobra wspólnego będzie dotyczyła różnych obszarów życia społeczno-gospodarczego - obok problematyki miejskiej zajmiemy się odpowiedzią na pytanie, jak dla dobra wspólnego układać relacje między Trójmiastem a regionem, a także rozwijać pomorską edukację, sport i energetykę. Serdecznie zapraszamy i liczymy, że wspólnie - w obywatelskim, międzysektorowym i międzyśrodowiskowym dialogu - uda nam się przybliżyć do odpowiedzi na te fundamentalne pytania.

Beata Dunajewska-Daszczyńska,Radna Miasta Gdańska

dr Marcin Gerwin, Sopocka Inicjatywa Rozwojowa

dr Marta Jaskulska, Biuro Rozwoju Gdańska

dr inż. arch. Łukasz Pancewicz, Politechnika Gdańska

Piotr Zbieranek, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową

W programie przewidziano siedem sesji tematycznych

- W kierunku nowej wizji rozwoju Polski i Pomorza;
- Miasto - jak je kształtować dla dobra wspólnego;
- Sport kuźnią charakterów i stymulatorem wspólnotowości;
- Pomorze metropolitalne - Pomorze lokalne - jak ułożyć wzajemne relacje dla dobra wspólnego?;
- Kształtowanie postaw sprzyjających myśleniu i działaniu w imię dobra wspólnego;
- Przyszłość energetyki obywatelskiej na Pomorzu;
- Jak wykorzystać potencjał nowych stadionów, muzeów i aquaparków?.

Gośćmi kongresu będą m.in.: , Dariusz Rosati, Adam Giersz. Wstęp wolny.