Kwidzyn: W katedrze będą szukać relikwiarza

Relikwiarz to gotycka, malowana szafa pokryta scenami figuralnymi, ukazującymi historię Krzyża Świętego, która jest datowana na lata 1380-1390. Mebel był przeznaczony na paramenta, czyli szaty liturgiczne i sprzęt kościelny, np. kielichy mszalne.

Pierwotnie relikwiarz stał obok tronu biskupiego na chórze. Potem został przeniesiony do dolnego kościoła, ale nie wiadomo, kiedy do tego doszło. Najprawdopodobniej pod koniec II wojny światowej, tuż przed wejściem armii radzieckiej do Kwidzyna.

- Na temat jego późniejszych losów jest kilka hipotez - mówi Bogumił Wiśniewski, specjalista ds. zabytków w kwidzyńskim Urzędzie Miasta.

Jedna z nich zakłada, że zabytkową szafę mogli ukraść Rosjanie. Jednak, jeśli tak było, to dlaczego tron biskupa, konfesjonały, epitafia i ambona pozostały w Kwidzynie? Zwłaszcza że przewiezienie czy nawet przestawienie relikwiarza nie było rzeczą łatwą, bo mebel był bardzo ciężki. Miał 2,3 m wysokości, 1,1 m szerokości i 55 cm głębokości. Na zewnątrz obity był żelazną blachą i obłożony sztabami metalowymi. Drzwi znajdowały się z dwóch stron, co pozwalało oglądać zawartość wnętrza od przodu i od tyłu.

Druga hipoteza głosi, że tuż po zakończeniu wojny szafa została wywieziona do Warszawy i zasiliła prywatną kolekcję, ale wielu zwolenników ma również teoria o tym, że mebel został ukryty w katedrze. Kilku jej zwolenników przeprowadziło przeszukanie ostatnio katedry z wykrywaczami metali. Ich uwagę zwróciło miejsce pod podłogą w nawie głównej, mniej więcej w 2/3 jej długości licząc od ołtarza.

- Zainteresowanie poszukiwaniami wyraził już gospodarz katedry, ks. Ignacy Najmowicz, proboszcz parafii pw. św. Jana Ewangelisty, a teraz wystąpiliśmy o zgodę na poszukiwania do wojewódzkiego konserwatora zabytków - relacjonuje Bogumił Wiśniewski.

Jeśli nie będzie żadnych przeszkód, to pierwsze inwazyjne prace mogłyby się rozpocząć pod koniec kwietnia lub na początku maja. - Najpierw zdejmiemy tylko kilka kafli podłogowych i zrobimy płytki wykop archeologiczny, a wtedy okaże się, co dalej - informuje Bogumił Wiśniewski.

W średniowiecznej szafie przechowywano m.in. komunię świętą dla bł. Doroty z Mątów Wielkich (1347 - 1394), która dała się zamurować w kaplicy. To od niej pięć lat temu rozpoczęły się poszukiwania w XIV-wiecznej katedrze, która wcześniej nie była eksplorowana przez archeologów. Grobu męczenniczki wprawdzie nie znaleziono, ale w maju 2007 roku pod podłogą prezbiterium odkryto kryptę, w której spoczywały szczątki trzech wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego: Wernera von Orselna, Ludolfa Koeniga i Henryka von Plauena. To była wielka sensacja archeologiczna, bo nigdzie indziej nie zachowały się miejsca pochówku średniowiecznych dostojników krzyżackich. Największą ich skarbnicą była krypta mistrzów w Malborku, która została splądrowana przez protestantów.

W planach są jeszcze poszukiwania krypty, w której pochowany został Jan z Kwidzyna, w średniowieczu jeden z najbardziej znanych teologów w naszej części Europy, a do tego spowiednik błogosławionej Doroty. - Zainteresowanie tymi poszukiwaniami wyraził już obecny wielki mistrz zakonu, dr Bruno Platter - informuje Wiśniewski.

Inne odkrycia
Oprócz szczątków mistrzów w katedrze dokonano też innych odkryć W prezbiterium natrafiono na pozostałości po XIII-wiecznym kościele, który wcześniej stał w tym miejscu (zachowały się np. resztki pieca do wytopu żelaza z tamtego okresu) oraz pochówki biskupów pomezańskich. Natomiast w trakcie poszukiwań pod podłogą nawy głównej i jednej z naw bocznych natrafiono na pochówki bogatych mieszczan, najprawdopodobniej z XVIII wieku, a więc z okresu, gdy katedra była świątynią protestancką.