Za nami XIV Forum Seniora. W małym Osiedlowym Klubie Kultury "Feluka" działy się rzeczy wielkie!

O czym rozmawialiśmy? O sprawach ciała i potrzebach ducha. Wszyscy nasi goście podkreślali, że najbardziej wyłączająca z życia jest samotność. Starsi ludzie często spędzają czas w pojedynkę, ponieważ nie wiedzą, że gdzieś obok powstają miejsca, które mają naprawdę wiele do zaoferowania.

- Zajęcia są znakomitą motywacją, by po prostu wyjść z domu. Trzeba się zmobilizować, przygotować... Bezcenne są spotkania z koleżankami, rozmowy, śmiech - mówi pani Jadwiga, która codziennie uczestniczy w zajęciach oferowanych w "Feluce" przez Akademię Trzeciego Wieku.

Bransoletka i naszyjnik z koralików, które oglądamy, wykonała sama podczas zajęć.

- Tu się szanuje ludzi. Tu się szanuje ich potrzeby i dużo się wie o sprawach dotyczących seniorów. Pani Agnieszka, która jest sercem tego miejsca, działa z wyczuciem i empatią. Ona po prostu chce nas słuchać - dodaje pani Ewa.

Osiedlowym Klubem Kultury "Feluka" na gdańskiej Żabiance od 23 lat kieruje Agnieszka Adolińska-Posłuszny.

- Kiedy 15 lat temu zaczęliśmy przygodę z seniorami, przychodziło 15 chętnych. Dziś Akademia Trzeciego Wieku skupia 120 osób. Stałe zajęcia dla starszych mieszkańców to nasz ogromny sukces, duma - podkreśla Agnieszka Adolińska-Posłuszny.

Spotkania odbywają się od października do końca czerwca. Przez pięć dni w tygodniu w przytulnej przestrzeni klubu można:

• korzystać z zajęć komputerowych,
• brać udział w treningach pamięci,
• uczyć się języka angielskiego,
• malować,
• robić biżuterię, decoupage,
• tworzyć makramy,
• ćwiczyć jogę i wspólnie wykonywać usprawniające ćwiczenia.

Składka, jaką za te wszystkie zajęcia opłacają członkowie Akademii jest symboliczna.

- Gdy kończymy nasz wspólny "rok akademicki", przygotowuję ankietę. Chcę wiedzieć, jak jeszcze można by ten program dostosować do potrzeb uczestników. Jeśli to tylko możliwe, wprowadzamy kolejne elementy lub powtarzamy cykle, które cieszyły się największym zainteresowaniem. Na przykład jesienią zaczęliśmy przygodę z tańcem. Ostatnie słowo zawsze należy do naszych seniorów - dodaje.

Starszych osób nie zatrzymuje w domu jedynie ograniczona oferta kulturalna czy brak instytucji, które są blisko i działają skutecznie. Jest wiele sytuacji, w których unikają społecznej aktywności ze względów zdrowotnych. Powodem izolacji mogą być kłopoty ze słuchem. Jeśli senior dopytuje, prosi o powtórzenie, nie słyszy dobrze dźwięków dobiegających z radia czy telewizora, dla bliskich powinien to być sygnał alarmowy.

- Warto wiedzieć, co się dzieje z naszym słuchem i odpowiednio szybko o niego zadbać. Im szybciej - w razie potrzeby - zastosujemy odpowiednie urządzenia, tym większe będą korzyści wynikające z wykorzystania tego wsparcia. Senior może po prostu odzyskać radość życia i stuprocentowe słyszenie i rozumienie tego, co dzieje się wokół. Jeśli zwlekamy, tracimy szansę na znaczącą poprawę - mówi Iwona Serownik z firmy Kind, oferującej nowoczesne aparaty słuchowe, pierwsza z prelegentek.

Wycofanie się z życia jest niebezpieczne - izolacja źle wpływa na psychikę, może prowadzić nawet do stanów depresyjnych. Jak wygląda proces diagnozowania? Kluczowe jest badanie słuchu, które można wykonać w profesjonalnym gabinecie i z wynikiem iść do laryngologa. Na tej podstawie specjalista proponuje leczenie lub sugeruje aparat słuchowy, który jest indywidualnie dobierany.

- Po wizycie i konsultacji pacjenci zwykle wypożyczają aparaty, żeby sprawdzić, czy dane urządzenie będzie dla nich odpowiednie. Testują je w warunkach domowych, w codzienności i dopiero wówczas podejmują decyzję, czy chcą z takiego aparatu korzystać na stałe - podpowiada Iwona Serownik.

Zafascynowana psychologią, psychogerontologią, psychologią twórczości i pracą z ciałem dr Edyta Bonk, na co dzień jest związana z Uniwersytetem SWPS. Od lat zajmuje się terapią tańcem i podkreśla, że jej ukochaną grupą w codziennej pracy są dorosłe osoby starsze. Zanim jednak zaprosiła uczestników naszego Forum do wspólnej improwizacji tanecznej, przybliżyła temat związany z treningiem pamięci,

- Dziś wiele o tej aktywności słyszymy, wiele też obiecują nam reklamy. Tego rodzaju trening dla każdego z nas oznacza jednak coś innego. Pewnej grupie ćwiczących osób uda się poprawić pamięć, ale bywa też tak, że utrzymają ją na dotychczasowym poziomie, w innych przypadkach spadki będą po prostu wolniejsze. Każdy odniesie swój sukces. A co się kryje pod hasłem trening? Mówimy tu przede wszystkim o regularności.

Jak więc zaplanować treningi pamięci? Nasz ekspert podpowiada, że najlepiej robić to razem, w grupie.

- Po pierwsze w takiej sytuacji nie będziemy odkładać treningu "na jutro", ponieważ podejmujemy zobowiązanie. Tu dodatkowym walorem są też wciąż pogłębiane relacje społeczne. Kwestia kolejna to wysiłek - trening pamięci nie polega na rozwiązywaniu krzyżówek panoramicznych, w których wiele haseł się powtarza i znamy odpowiedzi na pytania - to jest rozrywka. Trening zaś to wyzwanie, wysiłek - nie za duży, ale jednak.

Jak ćwiczyć pamięć na co dzień, w domu? Jest wiele sposobów, które można wykorzystywać:

• "zaprośmy" do o pracy - np. do umycia zębów - lewą rękę (gdy jesteśmy praworęczni),
• wróćmy do domu inną drogą - nasz mózg potrzebuje nowych bodźców, dlatego zauważajmy wszystko, co przyciąga uwagę: sklep, który niedawno powstał, zasadzone drzewa, kwiaty, które zakwitły itp.
• zmieńmy układ naczyń i sztućców w kuchennych szafkach - będziemy musieli zapamiętać, że rzeczy, z których korzystamy, są w innym miejscu,
• robiąc zakupy, na bieżąco podliczajmy ceny produktów - przy kasie dowiemy się, jak nam poszło.

Wróćmy jeszcze do tańca... Naturalny ruch jest osadzony w różnych nurtach psychologicznych, stąd połączenie słów terapia i taniec. I to nie jest nauka - to ćwiczenia z improwizacji, gdy zamknięte są oczy, a każdy robi to na swój sposób.

- Głównym celem jest praca ze świadomością ciała, ze stresem, z napięciem, jakie mamy w sobie. Dzięki temu możemy odpuścić, pobyć razem, w kręgu. Szczególnie teraz, gdy wielu starszym osobom doskwiera samotność. To jest taka inicjatywa antysamotnościowa, tworzenie wspólnoty i odczuwanie jej - podkreśla dr Edyta Bonk.

Na temat dobrostanu, jaki można osiągnąć w późniejszym życiu i dlaczego jest tak ważny mówiła też Joanna Gacyk, dietetyk, instruktor sportu i nauczyciel jogi.

- Zalecana aktywność to oczywiście spacery. Ale też praca w ogrodzie, wędrówki, pływanie, jazda na rowerze, gimnastyka usprawniająca, ćwiczenia rozciągające, elementy pilatesu. Sesja treningowa - jeśli ma mieć wpływa na zdrowie - powinna trwać m.in.10-15 minut bez przerwy. Najlepiej ćwiczyć po 30 minut pięć razy w tygodniu. Osoby, które są bardzo sprawne mogą poświęcić więcej czasu - podkreśla ekspert.

Jak usłyszeliśmy, wykonywane w domu zadania powinny być bardzo proste - wówczas senior wykona je prawidłowo. Oto kilka propozycji:

• krążenie ramion w przód i w tył,
• ruchy głowy w przód i w tył,
• zgięcie nóg i wyprost (na zmianę) w stawie kolanowym - w pozycji siedzącej,
• ruchy okrężne w stawie skokowym (w kostce),
• masowanie stóp piłeczką,
• ćwiczenie równoważne - można je wykonać w kuchni, gotując; stoimy raz na jednej nodze, raz na drugiej (w razie potrzeby trzymamy się szafki),
• chodzenie po schodach (rezygnacja z windy).

Dieta jest tematem, któremu poświęciliśmy sporo miejsca, pytając, co do codziennego jadłospisu powinni włączyć seniorzy, by dieta im nie szkodziła i dlaczego nie warto ulegać trendom żywieniowym, o których tyle słyszymy.

- Podstawowym tematem, którym warto zainteresować seniorów są kwasy tłuszczowe Omega-3 - to jeden z najważniejszych elementów diety starszych osób, ponieważ kwasy wpływają m.in. na pracę mózgu. Muszę podkreślić, że nie ma jednego modelu diety dla każdego seniora. Osoby starsze chorują, mają różne przypadłości żołądkowe, jelitowe... I produkty, które są bardzo zdrowe, niektórym mogą szkodzić.

Dietetyczka podpowiedziała też, że w starszym wieku nie można przesadzać z błonnikiem i przypomniała, że trzeba pić wodę. Najlepiej w ciągu całego dnia małymi łykami. Wszystko zależy od wagi i aktywności. O czym jeszcze pamiętać?

• Jedzmy chude mięso, jajka i tłuste ryby.
• Sięgajmy po orzechy włoskie, migdały - jeśli nie ma przeciwwskazań.
• Pamiętajmy o awokado.
• Rezygnujmy z chleba na rzecz warzyw - ale częściej duszonych i gotowanych.
• Suplementujmy witaminę D.

- Warto słuchać swojego ciała, ono wiele podpowiada. Przygotowujmy mniejsze porcje, sami ustalmy, jakie przerwy między posiłkami zrobimy. Dbajmy też o jakość snu - przypomniała Joanna Gacyk.