Zbadaj się, zanim pobiegniesz - i to nie tylko w maratonie. Rozmowa z dr n. med. Jarosławem Krzywańskim

Czy zawodnicy, którzy rozpoczynają przygodę z biegami długodystansowymi, w ogóle myślą, by wcześniej zgłosić się na konsultacje lekarskie?
Niestety zdarza się to zbyt rzadko, ale można powiedzieć, że ci, którzy zgłaszają się do specjalistów przed rozpoczęciem zawodów czy w ogóle przed początkiem przygody ze sportem - już w pewnym sensie wygrywają, ponieważ otrzymują ważną informację dotyczącą ich indywidualnego ryzyka. Tacy pacjenci w pierwszej kolejności zgłaszają się zwykle do lekarzy rodzinnych, którzy jednak nie zawsze chcą podejmować ryzyko, związane z wydaniem opinii dotyczącej uprawiania sportu i kierują ich dalej do kardiologów i specjalistów medycyny sportowej. Pojawiają się różni pacjenci, ale najczęściej są to mężczyźni w średnim wieku, w przedziale 35 - 50 lat, którzy chcieliby coś zmienić w swoim życiu. Warto jednak podkreślić, że większość początkujących biegaczy nie trafia do lekarzy przed rozpoczęciem tej aktywności. Duża część to osoby zdrowe, ale jednak nie wszyscy. Dane dotyczące osób badających się wskazują, że około 15 proc. z nich wymaga dodatkowych konsultacji lub badań, a 1,5 - 2,5 proc. powinna czasowo tą aktywność ograniczyć.
[polecane[19780557[/polecane]
Biegi długodystansowe są dużym wyzwaniem dla naszego organizmu?​
Dystans 5 kilometrów osoba niewytrenowana pokonuje mniej więcej w czasie 40 - 50 minut i jest to dla niej ciężki wysiłek fizyczny. Jeżeli ktoś chce utrzymać ciągłe tempo takiego biegu, to jest to duże wyzwanie dla mięśnia serca. Dlatego oceniając ryzyko zdrowotne, myślimy głównie o ryzyku kardiologicznym. Niestety w biegach masowych przypadki nagłych zgonów sercowych zdarzają się i prawdopodobnie będą się zdarzać. Nie ma takiego systemu badań przesiewowych, który zminimalizowałby takie sytuację do zupełnego zera. Badania lekarskie mogą jednak to ryzyko istotnie zmniejszyć.

Niestety w biegach masowych przypadki nagłych zgonów sercowych zdarzają się i prawdopodobnie będą się zdarzać. Nie ma takiego systemu badań przesiewowych, który zminimalizowałby takie sytuację do zupełnego zera.

Czy firmy przygotowujące biegi powinny wprowadzić zmiany w rekrutacji?​
Organizatorzy niektórych biegów maratońskich na świecie, m.in. we Francji czy we Włoszech, wymagają wcześniejszych badań lekarskich. Większość imprez tego jednak nie uwzględnia, a zawodnik musi jedynie podpisać oświadczenie, że jest świadomy ryzyka. W Polsce kilka lat temu obserwowaliśmy serię zgonów na różnych imprezach biegowych, która zrodziła inicjatywę stworzenia modelu pakietu badań lekarskich, dotyczących przede wszystkim biegaczy po 30 roku życia. Chodziło m.in. o pogłębiony wywiad lekarski, organizację badań EKG, sprawdzenie pomiar profilu lipidowego i pomiar ciśnienia. Jednak środowisko biegowe z różnych względów nie zgodziło się na te dodatkowe regulacje bezpieczeństwa. ​

Kto w takim razie powinien poddać się badaniom ?
Zawodnicy powinni badać się bez względu na to, czy mają poczucie, że są zdrowi. Każdy, kto po 30 roku życia, chce rozpocząć przygodę z biegami długodystanowymi czy jakąkolwiek inną wzmożoną aktywnością fizyczną, musi sprawdzić najpierw swój stan zdrowia. Dopiero wtedy możemy odpowiedzieć na pytanie, czy pacjent może bezpiecznie uprawiać sport. ​

Oczywiście pozytywny wpływ sportu dla zdrowia jest bezdyskusyjny, jednak niepokoją starty w zawodach zwłaszcza osób nieprzygotowanych.

Czy sport zawsze oznacza korzyść dla zdrowia?​
Oczywiście pozytywny wpływ sportu dla zdrowia jest bezdyskusyjny, jednak niepokoją starty w zawodach zwłaszcza osób nieprzygotowanych. Spotykamy się z sytuacjami, w których bieg jest wynikiem zakładu, a biegacze idą na niedzielne zawody po sobotniej imprezie. Ponadto poziom aktywności fizycznej należy dostosować do możliwości. Takie choroby jak nadwaga i otyłość, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe czy cukrzyca - są powszechne w naszym społeczeństwie i u takich osób, poziom aktywności powinien być zwiększany stopniowo, a ryzyko musi wcześniej zostać ocenione.