Wspomnienia. Ludzie związani z Pomorzem, którzy odeszli w 2021 roku

25.05.1950-3.03.2021
Jerzy Limon

Anglista, literaturoznawca, pisarz, tłumacz i teatrolog, profesor nauk humanistycznych. Na Uniwersytecie Gdańskim kierował Katedrą Sztuk Scenicznych. Wykłady prowadził po polsku i po angielsku. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, także członkiem krajowym korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności. Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego w Sopocie i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Był autorem dwunastu książek naukowych, wydanych w kraju i za granicą (w takich wydawnictwach jak Cambridge University Press czy Palgrave MacMillan) oraz około 130 artykułów i recenzji, drukowanych w Polsce, Wielkiej Brytanii (m.in. „Shakespeare Survey”, „New Theatre Quarterly”), Francji, Niemczech i Stanach Zjednoczonych (m.in. „Shakespeare Quarterly”, „Journal of Dramatic Theory and Criticism”).

Zredagował 120 haseł do Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN. W dorobku Jerzego Limona są również liczne artykuły, eseje i szkice popularnonaukowe oraz cztery powieści, a także przekłady sztuk dawnych (William Szekspir) i współczesnych (Tom Stoppard).

Opowiadał się za poglądem, że teatr jest najbardziej zawiłą ze sztuk, jakie człowiek stworzył. Opublikował m.in. prace: „Trzy teatry: scena, telewizja, radio”; „Piąty wymiar teatru”; „Obroty przestrzeni. Teatr telewizji. Próba ujęcia teoretycznego”; „Brzmienia czasu. O aktorstwie i mowie scenicznej”; „Młot na poetów, czyli galeria ściętych głów: interaktywna historia powieściowa”. „Szekspir bez cenzury. Erotyczny żart na scenie elżbietańskiej”.

Był prezesem Fundacji Theatrum Gedanense, zainicjował budowę Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego i został jego dyrektorem. Organizował Międzynarodowy Festiwal Szekspirowski.

Współzałożyciel Sopockiego Forum Integracji Nauki Kultury i Sztuki - Sfinks. W 2006 otrzymał Nagrodę Naukową Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza. W tym samym roku otrzymał Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis, a w 2011 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Od 2014 roku Honorowy Oficer Orderu Imperium Brytyjskiego. Profesor Jerzy Limon otrzymał również prestiżowy tytuł Człowiek Roku „Dziennika Bałtyckiego” za rok 2015.

1963-21.03.2021
Marek Lesiński

Dziennikarz radiowy, działacz społeczny. W latach 80., w czasie studiów na Uniwersytecie Gdańskim, zaangażowany w działalność opozycyjną. Współtworzył Tygodnik Młoda Polska. Od 1992 r. związany z rozgłośniami radiowymi - najpierw Radiem Plus, następnie od 1997 r. Radiem Gdańsk. Zajmował się tematyką religijną i morską. Prowadził audycję katolicką „W Drodze”, był współautorem kampanii radia „Zwolnij teraz”. W trakcie bogatej kariery dziennikarskiej współpracował m.in. z Gazetą Wyborczą - Gazetą Morską. Wiceprezes Stowarzyszenia SUM, w ramach którego współorganizował Paradę Niepodległości, gdański Orszak Trzech Króli oraz widowisko „Sąd”. Pośmiertnie odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi przyznanym przez prezydenta RP.

31.03.1930-20.04.2021
Janina Suchorzewska

Honorowa Profesor Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, wieloletni kierownik Katedry Anestezjologii i Intensywnej Terapii AMG, a następnie kierownik Zakładu Etyki, Bioetyki i Deontologii gdańskiej uczelni. Wychowała wiele pokoleń medyków, kształtując ich osobowość, ucząc nie tylko medycyny, ale także dając przykład, jak ze zrozumieniem i odpowiedzialnością podchodzić do chorego człowieka. Wychowała się w Warszawie.

Jej stryj, Władysław Tatarkiewicz, był uznanym polskim filozofem.

Miała 14 lat, gdy wraz ze starszą siostrą, Elżbietą Tatarkiewicz wzięła udział w Powstaniu Warszawskim. Wielokrotnie powtarzała, że właśnie wtedy, patrząc na rannych, potrzebujących pomocy ludzi, postanowiła, że zostanie lekarzem.

Przez kilkadziesiąt lat profesor Suchorzewska związana była z gdańską Akademią Medyczną (dziś Gdański Uniwersytet Medyczny). Początkowo jako chirurg, następnie poświęciła się anestezjologii. Znalazła się wśród pierwszych stu polskich anestezjologów, rozwijających nową specjalność. Przed dwiema dekadami odeszła ze stanowiska stworzonej przez siebie Katedry Anestezjologii i Intensywnej Terapii, by zmierzyć się z nowo powstającą dziedziną medycyny. Zaczęła uczyć etyki lekarskiej.

Nawet po odejściu z uczelni nie zrezygnowała z aktywności. Pisała książki i artykuły, propagując humanizację medycyny. Zawsze z klasą i z szacunkiem wobec ludzi. Dla wielu pozostała wzorem lekarza.

15.07.1936-13.06.2021
Krystyna Chojnowska-Liskiewicz

Pierwsza kobieta, która w latach 1976-1978 samotnie opłynęła świat. Po zakończeniu II wojny wraz z rodziną przeprowadziła się do Ostródy, gdzie uczęszczała do liceum. Podczas studiów na Wydziale Budownictwa Okrętowego Politechniki Gdańskiej poznała przyszłego męża Wacława Liskiewicza.

Krystyna Chojnowska-Liskiewicz na jachcie „Mazurek”, którego konstruktorem był jej mąż, samotnie opłynęła kulę ziemską. 28 marca 1976 roku wyruszyła z Las Palmas przez Atlantyk, Kanał Panamski, Ocean Spokojny, Australię i Afrykę. W kwietniu 1978 roku dotarła do Las Palmas. Pokonała samotnie 28 696 mil morskich.

Do końca życia pływała i popularyzowała żeglarstwo. Zasiadała w jury nagród Rejs Roku oraz Kolosy, była członkiem Komisji Żeglarstwa Morskiego Polskiego Związku Żeglarskiego. Za swoją działalność została uhonorowana Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Medalem Za Wybitne Osiągnięcia Sportowe, a także Srebrnym Medalem Ministerstwa Sportu i Młodzieży Republiki Francji. Za rejs z 1978 roku otrzymała najważniejsze polskie wyróżnienie żeglarskie - Srebrny Sekstant, a za całokształt żeglarskich osiągnięć, w szczególności za to, że jako pierwsza kobieta na świecie samotnie opłynęła kulę ziemską - Super Kolosa (2008).

Krystyna Chojnowska-Liskiewicz była też członkinią elitarnego nowojorskiego The Explorers Club. - Pani Kapitan była jedyna w swoim rodzaju, z jednej strony skromna, z drugiej zaś potrafiąca wykorzystać swoje sukcesy i pozycję do walki w słusznej sprawie, jak choćby o pozycję kobiet w żeglarskim świecie - mówił o niej prezes Polskiego Związku Żeglarskiego Tomasz Chamera.

23.01.1949-4.03.2021
Tadeusz Huciński

Był trenerem kadry narodowej koszykarek oraz gdyńskiej Warty, z którą zdobył mistrzostwo Polski. Huciński był także rektorem AWFiS w Gdańsku. Tadeusz Huciński pochodził z Bytomia, ale większość czasu swojej kariery trenerskiej i naukowej spędził w Gdańsku. Jeszcze w latach 70. został asystentem trenera kadry narodowej polskich koszykarek. W tej roli brał udział w 256 spotkaniach reprezentacji Polski, w tym na mistrzostwach Europy w 1979 i 1980, kiedy polska drużyna zdobyła wicemistrzostwo Europy, a także na mistrzostwach Europy w 1983 (7 miejsce), 1985 (6 miejsce) i 1987 (10 miejsce).

Od 1982 pracę z reprezentacją łączył z prowadzeniem żeńskiego zespołu Spójni Gdańsk. Z gdańskim klubem zdobył brązowy medal mistrzostw Polski w roku 1986 i wicemistrzostwo Polski w 1989. W tym samym roku został I trenerem reprezentacji Polski seniorek i zrezygnował z pracy w Spójni. Huciński poprowadził polską drużynę na mistrzostwach Europy w 1991 (6 miejsce) i 1993 (5 miejsce) oraz mistrzostwach świata w 1994 (13 miejsce). Łącznie jako pierwszy trener prowadził polską reprezentację seniorek w 138 oficjalnych spotkaniach.

Od 1993 prowadził równolegle do pracy z kadrą kobiecą drużynę Bałtyku Gdynia, która potem występowała pod nazwami Warta Gdynia i Fota Gdynia. Z gdyńską drużyną zdobył brązowy medal mistrzostw Polski w 1995, mistrzostwo Polski w 1996 i brązowy medal w 1997. Później prowadził męskie drużyny Komfortu Stargard Szczeciński i II-ligowego wówczas Pakmetu i Polpharmy Starogard Gdański**(1997-2002). Huciński był także wiceprezesem Polskiego Związku Koszykówki**.

24.12.1922-10.03.2021
Stefan Raszeja

Wybitny naukowiec i specjalista w dziedzinie medycyny sądowej, uwielbiany przez studentów wykładowca. Kociewiak ze Starogardu Gdańskiego studia medyczne ukończył w Poznaniu. Do Gdańska przeniósł się już jako doktor habilitowany i w 1964 roku objął funkcję kierownika Zakładu Medycyny Sądowej w tutejszej Akademii Medycznej. Pełnił ją do czasu przejścia na emeryturę w 1993 roku. Był autorem około 300 prac naukowych opublikowanych w kraju i za granicą oraz kilku podręczników. Nie tylko intensywnie pracował w swojej specjalności, ale sprawował szereg ważnych funkcji na uczelni. m.in. jako rektor Akademii Medycznej w Gdańsku. Poza pracą najważniejsza była dla niego rodzina. Był wspaniałym mężem, ojcem, dziadkiem i pradziadkiem.

10.09. 1947 - 8.05. 2021
Jacek Starościak

Samorządowiec, urzędnik państwowy i dyplomata. W latach 1990-1991 pierwszy po przemianach demokratycznych prezydent Gdańska. Ukończył studia na Wydziale Elektroniki Politechniki Gdańskiej. W roku 1971 rozpoczął pracę na Wydziale Nawigacyjnym Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni, następnie został adiunktem w Instytucie Morskim w Gdańsku. W 1980 wstąpił do „Solidarności”. Po wprowadzeniu stanu wojennego związał się z diecezjalną komisją charytatywną. Współtworzył lokalny Klub Inteligencji Katolickiej. W 1991 został powołany na stanowisko dyrektorskie w Kancelarii Prezydenta RP. W 2001 wyróżniony Medalem Księcia Mściwoja II. W roku 2015 wydał książkę „Wspomnienia gdańszczanina”.

9.03. 1948- 15. 12.2020
Jacek Sieński

Dziennikarz, historyk, muzealnik i żeglarz. Zawodową aktywność rozpoczynał w Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku. Pochłonęło go jednak dziennikarstwo. Jako publicysta specjalizował się w problematyce morskiej, obejmującej historię i współczesność budownictwa okrętowego, portów, żeglugi morskiej i śródlądowej. Poruszał zagadnienia przetwórstwa i produktów rybnych. Zajmował się także szkolnictwem morskim. Aktywnie popularyzował żeglarstwo, które stanowiło jego pasję osobistą. W sprawach polskiej kultury morskiej miał orientację fenomenalną. Był w tej dziedzinie alfą i omegą.

Długie lata poświęcił pracy w „Dzienniku Bałtyckim”. Żywo reagował na bolączki gospodarki morskiej. Cieszył się opinią prasowego wilka morskiego. Imponował systematyką, z jaką archiwizował swoje teksty. W razie potrzeby, tak go zapamiętano, potrafił błyskawicznie odnaleźć plik ze swoim artykułem na dany temat, nawet sprzed bardzo wielu lat.

Publikował artykuły także w „Głosie Stoczniowca” i w dwutygodniku „Portowiec”. Zamieszczał pamiętne reportaże z dorocznych Zlotów Żaglowców Baltic Sail Gdańsk. Uwielbiał imprezy kraszone szantami. Był redaktorem naczelnym „Kuryera Gdańskiego” (wydawnictwo Piekarni-Cukierni „Pellowski” w Gdańsku).

Napisał dwie książki: „Elemka. Kolonialny żaglowiec” oraz „Zawisza Czarny. Pierwszy żaglowiec harcerzy”. Odznaczony Brązową Odznaką Zasłużony Pracownik Morza, a także medalem za Zasługi Dla Straży Granicznej. Był członkiem Klubu Publicystów Morskich.

6.12.1935 - 24.11.2020
Aleksander Skowroński

Jeden z najsłynniejszych polskich lalkarzy, aktor teatralny i filmowy. Przez wiele lat związany był z Teatrem Lalki i Aktora Miniatura w Gdańsku, gdzie debiutował w 1957 roku postacią Melchiora w „Pastorałce” Leona Schillera w reżyserii Natalii Gołębskiej. Zagrał w wielu spektaklach, animował m.in. lalki i pacynki w przedstawieniu „Bo w Mazurze taka dusza” z 1962 roku, które pozostawało w repertuarze teatru przez 25 lat. Ze spektaklem tym objechał prawie cały świat. Ponieważ miał niespokojną naturę, któregoś dnia razem z Tadeuszem Słobodziankiem, Piotrem Tomaszukiem odszedł z Gdańska do Towarzystwa Wierszalin w Białymstoku. Zamieszkał w Supraślu, po jakimś czasie wrócił jednak do Gdańska.

W dowód uznania dla dokonań artystycznych Aleksandra Skowrońskiego Sekcja Teatrów Lalkowych Związek Artystów Scen Polskich wyróżniła go w 2012 roku najwyższą Nagrodą „Henryk” (lalkowy Oskar).

Zagrał w kilkudziesięciu produkcjach, m.in. w filmie „U Pana Boga w ogródku”, gdzie wcielił się w postać ojca komendanta policji. Mając 73 lata został kaskaderem. Udowodnił, że na takie wyczyny nigdy nie jest za późno.

Za skok z wieży został honorowym członkiem kaskaderów polskich.

Filmy, w których wystąpił, to m.in. „Czarodziej z Harlemu” (zagrał tam Wodzireja). Pojawił się też jako Grom w „Starej baśni” u Jerzego Hoffmana. W „Bożej podszewce” zagrał filozofa - uciekiniera z Wilna. Pojawił się także u Agnieszki Holland w filmie „Janosik. Prawdziwa historia”.

1.01.1953 - 25.11.2020
Zenon Plech

Jeden z najwybitniejszych polskich żużlowców. Do gdańskiego Wybrzeża przeniósł się ze Stali Gorzów, której był wychowankiem. Już w wieku 20 lat zdobył swój pierwszy brązowy medal indywidualnych mistrzostw świata. W Chorzowie uległ tylko Jerzemu Szczakielowi i legendarnemu Ivanowi Maugerowi. Przez kilka sezonów startował w lidze angielskiej, która wtedy była uznawana za najsilniejszą na świecie. Jeździł w barwach Hackney Londyn i Sheffield Tigers. Po zakończeniu kariery był m.in. trenerem gdańskiego Wybrzeża, ale także Polonii Bydgoszcz i Sparty Wrocław.

Przyjście Zenona Plecha w 1977 roku ze Stali Gorzów do Wybrzeża Gdańsk było największym transferem tamtych czasów i wielką sensacją. Od tamtego lata żużel w Gdańsku był już sportem najważniejszym obok piłki nożnej, a przez wiele sezonów sportem nr 1 w Gdańsku. Kibice go uwielbiali i czekali na jego starty w Gdańsku.

Furorę, nie tylko na polskich stadionach, robiła jego technika i odwaga na torze. Ja nie zapomnę jego fantastycznej jazdy podczas finału IMŚ w Chorzowie w 1979 roku. Został wtedy drugim żużlowcem świata. Srebrne i brązowe medale zdobywał też w jeździe parami i drużynówce.

Zabrakło mu tylko złota mistrzostw świata, na które według wielu fachowców i kibiców bez wątpienia zasłużył. Dla wielu to on był największym polskim żużlowcem.

Sympatię tysięcy kibiców Zenon Plech zjednał sobie nie tylko jazdą na torze żużlowym, ale także życzliwością i uśmiechem. Nigdy nie odmówił małemu kibicowi autografu czy wspólnego zdjęcia.

4.01.1918-14.12.2020
Bogumił Sojecki

Urodził się pod koniec I wojny światowej, miał niespełna 21 lat, gdy wybuchła II wojna światowa. Przeżył pobyt w pięciu obozach koncentracyjnych: Stutthof, Oświęcim, Dachau, Buchenwald, Litomierzyce. W rodzinne strony, na Pomorze powrócił przez Pragę, 8 maja 1945 r. Pracował w Puckich Zakładach Mechanicznych. Za swoją działalność, odwagę, patriotyzm został wielokrotnie odznaczony i wyróżniony; za działania podczas II wojny światowej, które przyczyniły się do zwycięstwa i triumfu nad barbarzyństwem hitlerowskim, został odznaczony Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945.

Był najstarszym mieszkańcem Pucka, który przeżył 10 dekad zmian wojennych, politycznych i ekonomicznych.

7.08.1939 - 8.01.2021
Wojciech Przybylski

Wojciech Przybylski był rektorem gdańskiej Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu. Zanim piastował tę funkcję był m.in. piłkarzem. Pasję do sportu i piłki nożnej rozwijał aktywnie jako zawodnik w latach 1953-1968 kiedy to grał w barwach Pomorzanina Toruń, potem Unii Wąbrzeźno, AZS-u Warszawa i Broni Radom. Następnie był trenerem piłkarzy Stoczniowca Gdańsk (1971-1975), Bałtyku Gdynia (1975-1978) jako asystent i Lechii Gdańsk (1979-1980). Od 2000 do 2004 roku Wojciech Przybylski zasiadał w zarządzie Polskiego Związku Piłki Nożnej, a następnie jako rzecznik etyki tegoż związku.

W latach 2000-2008 był prezesem AZS-u AWF-u Gdańsk. Od 2007 roku zasiadał w Gdańskiej Radzie Sportu jako jej przewodniczący.

3.05.1965-16.01.2021
Andrzej Iwanowski

Sędzia Sądu Rejonowego w Malborku, przewodnik zamkowy, rekonstruktor historii, nauczyciel.

W malborskim sądzie od początku orzekał w Wydziale Karnym. Długo był również przewodniczącym tego wydziału, a w latach 2010-2018 dodatkowo łączył tę funkcję z rolą wiceprezesa SR.

Przez ponad 30 lat należał do Koła Przewodników Malborskich, jednego z największych tego typu stowarzyszeń w kraju. Zasiadał w jego zarządzie, sądzie koleżeńskim, egzaminował kandydatów na przewodników.

Jako rekonstruktor historii spełniał się m.in. w czasie Oblężenia Malborka. Ta sztandarowa malborska impreza w pewnym sensie będzie jego „pomnikiem”. Jako członek Stowarzyszenia Anno Domini 1410 przyczynił się do tego, że wydarzenie w ogóle zaistniało. Napisał też scenariusz pierwszego Oblężenia.

6.05. 1967 - 5.03. 2021
Piotr Świąc

Dziennikarz, prezenter, wydawca i autor programów telewizyjnych. Ukończył studia na Wydziale Zarządzania i Podyplomowe Studium Dziennikarstwa na Uniwersytecie Gdańskim. Odbył szkolenia i staże zagraniczne, m.in. w Niemczech (Radio Bremen).

Prowadził zajęcia dydaktyczne i wykłady na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna. Redaktor Piotr Świąc był osobą szanowaną i docenianą za swój profesjonalizm i wysoką jakość pracy dziennikarskiej.

W TVP przez długie lata był jednym z gospodarzy Wiadomości w „Jedynce”. W latach 1994 - 2001 był w TVP 1 prezenterem. Był też gospodarzem porannego pasma ogólnopolskiego w TVP Info. W TVP 3 Gdańsk prowadził programy: Panorama, Forum Panoramy i Forum Gospodarcze.

Z badań wynikało, że jest najbardziej rozpoznawalną twarzą Telewizji Gdańsk. Otrzymał nagrodę środowiska dziennikarskiego na Przeglądzie i Konkursie Oddziałów Terenowych TVP, a także odznaczenie „Zasłużony dla Gospodarki Rzeczypospolitej Polskiej”. Był laureatem nagrody „Ostre Pióro”, przyznawanej przez Business Centre Club.

Zginął w wypadku samochodowym na Kaszubach w wieku 54 lat. We wspomnieniach pozostał jako szlachetny człowiek, wspaniały dziennikarz, ktoś, kto podchodził do innych z szacunkiem. Nigdy nie powiedział o nikim złego słowa. Prezydent Andrzej Duda odznaczył pośmiertnie Piotra Świąca za publicystykę i zasługi dziennikarskie. Złoty Krzyż Zasługi przekazał matce redaktora wojewoda Dariusz Drelich.

28.02 1935 - 25.01. 2021
Szymon Pawlicki

Aktor, uczestnik strajku sierpniowego w Stoczni Gdańskiej w 1980 r., członek Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. W grudniu 1981 aresztowany za udział w strajku okupacyjnym w Stoczni Gdańskiej. W latach 80. aktywny działacz podziemia solidarnościowego w Trójmieście. Karierę artystyczną rozpoczął w roku 1960 w Teatrze im. Fredry w Gnieźnie. W latach 1974-1981 występował w Teatrze Dramatycznym w Gdyni. Grał w wielu filmach, m.in.: „Prom do Szwecji”, „Skarga”, „Rzeka kłamstwa”, „Ostatnie okrążenie”, „Kobieta i kobieta”. W roku 2018 powstał poświęcony biografii Szymona Pawlickiego, film dokumentalny Andrzeja Mosia „Wspomnienie to cicha nuta...”.

19.04. 1945-26.05.2021
Marian Zacharewicz

Kompozytor, piosenkarz, animator życia muzycznego w Trójmieście. W muzycznym dorobku miał m.in. przebój „Kocha się raz", który nagrał w duecie z Ireną Jarocką. Uchodził za „ojca sukcesu” Jarockiej, ponieważ skomponował dla niej wiele piosenek, w tym jeden z jej pierwszych hitów, czyli „Wymyśliłam Cię”, za który odebrała nagrodę na Interwizji 1974 w Sopocie oraz wyróżnienie na festiwalu w Palma de Mallorca. Napisał dla artystki także kilka innych utworów, w tym „Te same noce i dni” oraz „Jeszcze wszystko przed nami”. Irena Jarocka nie była jedyną wykonawczynią piosenek, które skomponował. Był też autorem piosenek dla Kapeli Gdańskiej. - Z Marianem znaliśmy się ponad trzydzieści lat - wspominał dziennikarz Tomasz Gawiński. - To był cudowny, ciepły, dobry człowiek o dużej wrażliwości, absolutny autorytet w show biznesie. Pracował w telewizji, był dyrektorem BART-u, potem prowadził przez lata własną agencję. Był też prezesem radia ESKA NORD. Ale przede wszystkim był kompozytorem. Życie skorygowało jego plany, sprawiło, że musiał się bardziej zajmować biznesem. Kiedykolwiek składaliśmy sobie życzenia, życzyłem mu, żeby wrócił do komponowania, do fortepianu, bo przecież piosenki, które pisał dla swojej wielkiej muzy i miłości, Ireny Jarockiej do dzisiaj są w kanonie polskiej muzyki. Był niezwykle uzdolniony, zawsze przyjacielski, uśmiechnięty i optymistycznie nastawiony do świata, do ludzi. Był bardzo związany z Trójmiastem, kochał to miejsce.

3.01.1922-29.04 2021
Helena Zawistowska

Helena Zawistowska, z domu Hajdukiewicz, urodziła się w Wilnie. W czasie okupacji działała w AK i studiowała medycynę na tajnym Uniwersytecie Stefana Batorego. Aresztowana w Wilnie przez NKWD w grudniu 1944 roku przeszła radzieckie łagry.

W Gdańsku całe życie była lekarką. Jako autorka książek debiutowała w roku 1987 w bydgoskim wydawnictwie „Pomorze” baśnią „O zaginionych żeglarzach i latającej szafie”. Do roku 2002 ukazało się jeszcze pięć pozycji zawierających opowieści baśniowe dla dzieci. W 2011 r. wydała wspomnienia z dzieciństwa i wczesnej młodości „Od Wilii po Uklę”. Opublikowała też w pracach zbiorowych kilka relacji - wspomnień z czasów wojny i swego pobytu w radzieckich obozach pracy.

3.11.1951-29.08.2021
Mira Urbaniak

Dziennikarka i publicystka morska, działaczka środowiska żeglarskiego, inżynier elektromechanik okrętowy. Dzieciństwo spędziła blisko morza, w Wolinie i Helu. Po studiach na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej, gdzie udzielała się też w Studenckiej Agencji Radiowej, krótko pracowała w zawodzie, jednocześnie współpracując z gdańską rozgłośnią Polskiego Radia. Była kolejno spikerką, reporterką i publicystką, zajmowała się tematyką żeglarską. W 1983 popłynęła w pierwszy rejs „Darem Młodzieży”. Na „Zawiszy Czarnym” opłynęła przylądek Horn. Żeglowała także na „Iskrze”, w regatach Columbus ‘92. Trzykrotnie pod żaglami odwiedzała Spitsbergen. Po przemianach ustrojowych została redaktor naczelną Radia Gdańsk. Zorganizowała całodobową emisję, w 1993 doprowadziła do przekształcenia rozgłośni w spółkę akcyjną, po czym odeszła ze stacji. Współpracowała z magazynem żeglarskim „Rejs”, TVP Gdańsk, „Gazetą Kołobrzeską” i Radiem Kołobrzeg. Współorganizowała gdyński zlot żaglowców The Cutty Sark Tall Ships Races 2003. Później, już w Szczecinie, była współtwórczynią sukcesu tamtejszych zlotów żaglowców. Była działaczką organizacji żeglarskich, m. in.: Sail Training Asociation, Bractw Zawiszaków i Kaphornowców. W ostatnich latach mieszkała znów w Helu i Kołobrzegu.

15.10.1946-26.05.2021
Ryszard Łukasik

Dowódca Marynarki Wojennej w latach 1996–2003, admirał floty, inżynier nawigator morski, trzykrotnie odznaczony Orderem Odrodzenia Polski.

W 1968 ukończył gdyńską Wyższą Szkołę Marynarki Wojennej w stopniu podporucznika marynarki. Służbę na morzu rozpoczął rok później na kutrze rakietowym ORP „Gdynia”. Od 1972 przez 6 lat był dowódcą tego okrętu, w tym czasie studiował też na Akademii MW ZSRS. Przeszedł do sztabu generalnego MW a następnie – dowództwa 1 dywizjonu kutrów rakietowo-torpedowych 3 Flotylli Okrętów MW w Gdyni. W 1980 roku w stopniu kapitana marynarki został na 2 lata dowódcą dywizjonu by następnie przejść do sztabu flotylli, którego szefem został w 1985. W 1986 ukończył operacyjno-strategiczne studia podyplomowe na Akademii Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.

Dowodził 3 Flotyllą Okrętów w latach 1987–1989. Przeszedł następnie do dowództwa MW, był kolejno zastępcą dowódcy ds. liniowych, szefem sztabu.

W 1996 Ryszard Łukasik został dowódcą Marynarki Wojennej. Nominację admiralską otrzymał w dniu Święta Wojska Polskiego w 1997. Czasy jego dowództwa to przystosowanie marynarki do obecności w NATO, do którego Polska wstąpiła w 1999, i modernizacja floty, która wzbogaciła się m. in. o amerykańskie fregaty rakietowe typu Olivier Hazard Perry i norweskie okręty podwodne typu Kobben, zbudowano też okręt dowodzenia ORP „Xawery Czernicki”. Służbę w lotnictwie MW rozpoczęły samoloty PZL M28 „Bryza”, niestety fiaskiem zakończyła się próba modernizacji trzonu lotnictwa z MiGów 21 i „Iskier” na typ PZL M93 „Iryda”, którego program budowy marynarka wspierała. Pod dowództwem adm. Łukasika zreorganizowana została do obecnego kształtu część powietrzna służby ratownictwa morskiego SAR, którą zapewnia marynarka. Był też inicjatorem budowy muzeum MW.

W 2003 przekazał dowództwo MW adm. floty Romanowi Krzyżelewskiemu i pozostając w służbie czynnej objął funkcję członka Rady Bezpieczeństwa Narodowego. Pod koniec 2004 roku został zastępcą szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego. Po zaprzysiężeniu Lecha Kaczyńskiego na Prezydenta RP jako jedyny z kierownictwa BBN pozostał na stanowisku, pełniąc obowiązki szefa biura do 2006, gdy przeszedł w stan spoczynku.

22.11.1951-30.08.2021
Andrzej Ceynowa

Filolog angielski, literaturoznawca, doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Gdańskiego. W latach 2002-2008 rektor Uniwersytetu Gdańskiego. W latach 2008-2016 dziekan Wydziału Filologicznego UG.

Po maturze w 1969 podjął studia w Instytucie Filologii Angielskiej Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. W roku 1974 został asystentem w Zakładzie Filologii Angielskiej Uniwersytetu Gdańskiego. W 1993 przedstawił rozprawę habilitacyjną „Sztuka czarnego teatru 1968-1982” i uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa.
W latach 1981-1982 piastował stanowisko Fulbright visiting professor na Uniwersytecie Yale’a oraz w City College of New York. Wykładał na Uniwersytecie Jerzego Waszyngtona w Waszyngtonie. Współtwórca i od roku 1992 kierownik Ośrodka Badań nad Kulturą Amerykańską UG. Zajmował się zagadnieniami współczesnego dramatu i teatru amerykańskiego (głównie afroamerykańskiego). W 1992 został pełnomocnikiem rektora Uniwersytetu Gdańskiego ds. kontaktów z Fundacją Fulbrighta. W latach 1993-1996 pełnił funkcję wicedyrektora ds. nauki w Instytucie Anglistyki UG. W tym czasie objął stanowisko prorektora ds. nauki. W 1998 został prezesem gdańskiego oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. W latach 2001-2002 był wiceprzewodniczącym Komisji Edukacji Europejskiej przy Ministrze Edukacji Narodowej.

W 2000 został promotorem doktoratu honoris causa Madeleine Albright na Uniwersytecie Gdańskim.

11.09.1940 - 16.07.2021
Jerzy Kownacki

Ks. dr Jerzy Kownacki - wykładowca liturgiki w Gdańskim Seminarium Duchownym, dziennikarz radiowy, pełnił przez kilka lat posługę w Bazylice Mariackiej.

Rodzinnym miastem księdza Jerzego Kownackiego był Toruń, jednak to z Gdańskiem związał niemal całe swoje późniejsze życie. Święcenia kapłańskie przyjął 21 czerwca 1964 r. w wieku zaledwie 23 lat, po uzyskaniu specjalnej zgody od papieża Pawła VI. Był absolwentem drugiego rocznika w historii Gdańskiego Seminarium Duchownego. Później wyjechał do Rzymu. Ukończył Papieski Instytut Liturgiczny, Papieski Instytut Laterański i Papieski Instytut Pastoralny.

W 1971 r. pracował w Radiu Watykańskim. Wrócił na Pomorze. W 1987 r. był ceremoniarzem Jana Pawła II podczas jego pielgrzymki w diecezji gdańskiej. Był też świadkiem obrad Soboru Watykańskiego II. Przez całe swoje życie pełnił funkcję ceremoniarza biskupiego i wykładowcy liturgiki w Gdańskim Seminarium Duchownym.

- Zawsze bardzo chętnie chodziłem po kolędzie - mówił ks. dr Jerzy Kownacki. - Kontakt z parafianami często był dla mnie zbyt „służbowy”, na odległość. Kiedy odwiedzałem ich podczas wizyt duszpasterskich, lepiej ich poznawałem... - mówił o swojej posłudze w gdańskich parafiach.

W polskich rozgłośniach prowadził audycje, które cieszyły się popularnością słuchaczy. W 2001 r. otrzymał tytuł Radiowa Osobowość Roku. Wydał dwie książki - „Na dobry dzień” oraz „Na kolejny dobry dzień”. Był autorem ważnych słów: „miejmy odwagę popełniać błędy”.

10. 09.1931 - 20.07.2021
Bohdan Sienkiewicz

Bohdan Sienkiewicz urodził się w Stolinie na Polesiu, a po II wojnie światowej wraz z rodziną przeniósł się do Wielkopolski. W 1951 roku rozpoczął studia w Trójmieście na Wydziale Morskim Wyższej Szkoły Handlu Morskiego w Sopocie. Starsi czytelnicy i widzowie pamiętają go jako prowadzącego popularny program w TVP „Latający Holender”.

Postać Bohdana Sienkiewicza była nierozerwalnie związana z polskim morzem i żeglarstwem. Zasłynął z wieloletniej popularyzacji żeglarstwa. Przez wiele lat realizował magazyn „Dookoła Świata” poświęcony tematyce podróżniczej, spod jego ręki wyszły również liczne reportaże, a także filmy dokumentalne. Ważną datą w jego życiorysie z pewnością jest rok 1967. Wtedy to w telewizji zadebiutował współtworzony przez niego magazyn morski dla młodzieży „Latający Holender”. Program emitowany był przez 26 lat - pisze portal gdynia.pl.W roku 1973 dzięki „Latającemu Holendrowi” powołano do życia organizację wychowania morskiego Bractwo Żelaznej Szekli. Na jego potrzeby zbudowano doskonale znany żaglowiec „Pogoria”. Sienkiewicz pracował jako redaktor, sekretarz, zastępca dyrektora, a także redaktor naczelny miesięcznika „Polish Maritime News” wydawanego przez Polską Izbę Handlu Zagranicznego, a także jako korespondent Telewizji Polskiej w Afryce. Bohdan Sienkiewicz do końca życia aktywnie uczestniczył niemal we wszystkich uroczystościach żeglarskich. Zawsze z nieodłącznym aparatem fotograficznym, uśmiechem na twarzy i życzliwością dla wszystkich ludzi.

21.12.1939 - 17.10.2021
Zbigniew Bernolak

Gitarzysta basowy, poeta i kompozytor. Po II wojnie światowej trafił z rodziną do Gdańska. Ukończył Technikum Wychowania Fizycznego, pracował jako kierowca. Razem z bratem, Wiesławem, uczestniczył w rodzącej się w Trójmieście scenie muzyki bigbitowej. Grał w amatorskich zespołach w klubach Żak i Rudy Kot. Latem 1963 w sopockim Non Stopie został członkiem Zespołu Niebiesko-Czarni. Pół roku później grał z nimi, u boku Czesława Niemena, w paryskiej Olympii. W 1965 współzakładał grupę Polanie, w tym samym roku grupa występowała na wspólnych koncertach podczas polskiej trasy The Animals. Krótko był też członkiem grup ABC i Quorum. W 1972 wyemigrował do USA, grywał w klubach polonijnych Chicago m. in. z Krzysztofem Klenczonem i Włodzimierzem Wanderem. W 1978 wrócił do Gdańska, po wprowadzeniu stanu wojennego pracował jako taksówkarz. W składzie reaktywowanych Niebiesko-Czarnych grał podczas koncertu „Dinozaury Polskiego Rocka” w sopockiej Operze Leśnej w 1986. W 1988 ponownie wyemigrował do USA, jednak wracał do Polski, m. in. na jubileusz 50-lecia sopockiego Non Stopu w 2011, kiedy został uhonorowany medalem za zasługi od tego miasta i nagrodą prezydenta Gdańska w dziedzinie kultury.

22.02.1926-4.08.2021
Bogusława Czosnowska

Lwowianka, cudowna gwiazda gdańskiej sceny. Zagrała przeszło 200 pierwszoplanowych ról. Busia, jak nazywali ją przyjaciele z teatru, obdarzona była wieloma talentami. Także literackim, co udowodniła po siedemdziesiątce, wydając wspomnienia „Ostatni gong”. Debiutowała w 1944 roku na scenie lwowskiego Polskiego Teatru Dramatycznego rolą Zulmy w sztuce „Ostrożnie, świeżo malowane”. Potem występowała w teatrach Warszawy, Szczecina, Olsztyna, Łodzi. Od 1957 roku, aż do emerytury, w 1981 roku pracowała w Teatrze Wybrzeże. Na gdańskiej scenie wystąpiła m.in. jako Jenny w „Operze za trzy grosze”, Otylia we „Franku V”, Pilar w „Komu bije dzwon”. Wyreżyserowała blisko 60 spektakli (w tym trzynaście operowych).