Ruszył pilotaż antykoncepcji awaryjnej. MZ ogłosiło rozporządzenie. Kiedy tabletka „dzień po” będzie dostępna w aptekach?

Tabletka „dzień po” jest oficjalnie dostępna dla osób powyżej 15. roku życia od 1 maja 2024 r. w ramach programu pilotażowego.

Rozporządzenie w tej sprawie ukazało się w Dzienniku ustaw, opublikowano też informacje na stronie Ministerstwa Zdrowia.

Antykoncepcja awaryjna, nazywana tabletką „dzień po”, przysługuje pacjentkom raz w miesiącu na podstawie wywiadu przeprowadzonego przez farmaceutę i wystawionej przez niego recepty farmaceutycznej. Dotyczy to przy tym aptek, które zawarły umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia na realizację programu. Ich wykaz prowadzi NFZ, jednak dopiero ruszyła możliwość podpisywania rzeczonych umów. A to oznacza, że na możliwość faktycznego zakupu leku trzeba jeszcze nieokreślony czas poczekać.

Nowe Zasady opieki farmaceuty sprawowanej nad pacjentką w zakresie zdrowia reprodukcyjnego wprowadzone przez Ministerstwo Zdrowia mają poprawić dostępność do nowoczesnych metod antykoncepcji awaryjnej i umożliwić szybką interwencję minimalizującą ryzyko powikłań zdrowotnych związanych z niezamierzonym wystąpieniem ciąży. Nie wiadomo jednak, czy tak będzie, bo udział aptek w pilotażu jest dobrowolny, a farmaceuci mają wątpliwości co do młodego wieku ujętego w przepisach.

Antykoncepcję awaryjną stosuje się po odbytym stosunku seksualnym, który był niezabezpieczony lub gdy inne zastosowane metody antykoncepcji okazały się niewystarczające. Lek, który ma swoim składzie octan uliprystalu, zapobiega zapłodnieniu przez blokowanie lub opóźnianie owulacji, ale nie powoduje ona przerwania istniejącej ciąży.

Zobacz: Jak działa pigułka po stosunku i kiedy można ją zastosować?

Programem pilotażowym zostają objęte pacjentki, które ukończyły 15. rok życia w dniu zgłoszenia się do apteki, która przystąpi do programu. W przypadku wątpliwości w zakresie wieku pacjentki farmaceuta weryfikuje go na podstawie dokumentu ze zdjęciem.

Z opieki farmaceuty sprawowanej nad pacjentką w zakresie zdrowia reprodukcyjnego można korzystać nie częściej niż co 30 dni.

Tabletka dzień po jest dostępna po przeprowadzeniu stosownego wywiadu odbywającego się w osobnym pomieszczeniu. Recepta farmaceutyczna na ten lek zostaje wystawiona na podstawie uzyskanych z niego informacji i aktualnej wiedzy medycznej, jeśli jest to uzasadnione stanem zdrowia pacjentki polegającym na ryzyku wystąpienia nieplanowanej ciąży.

Wywiad farmaceuty obejmuje:

• ustalenie przyczyny zasadności wydania produktu leczniczego;
• omówienie zasad wykonywania badań służących samokontroli i interpretacji wyników badań uzyskiwanych za pomocą wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro pozwalających na rozpoznanie ciąży;
• omówienie zasad wykonywania badań służących samokontroli i interpretacji wyników badań uzyskiwanych za pomocą wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro służących do rozpoznawania chorób układu urogenitalnego u kobiet i mężczyzn;
• omówienie zasad farmakoterapii w okresie ciąży albo połogu;
• pouczenie pacjentki w zakresie zasadności objęcia leczeniem w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej lub leczenia szpitalnego, w zależności od rozpoznanego problemu zdrowotnego.

Czynności te będzie przeprowadzał farmaceuta zatrudniony w aptece, który posiada prawo wykonywania zawodu i tytuł zawodowy magistra farmacji, a także co najmniej roczną praktykę w zawodzie farmaceuty.

Zgodnie z projektem rozporządzenia realizatorem programu jest apteka, która ma umowę z NFZ o realizację programu pilotażowego. Musi znajdować się tam miejsce, w którym farmaceuta będzie mógł przeprowadzić wywiad z pacjentką w sposób zapewniający poszanowanie jego praw oraz bezpieczeństwo przekazywanych przez niego informacji.

Program pilotażowy obejmuje dwa etapy i pierwszy z nich (etap realizacji) potrwa od dnia wejścia w życie rozporządzenia (czyli 1 maja 2024 r.) do 30 czerwca 2026 r.

Drugi etap pilotażu (ewaluacyjny) planowo będzie trwać od 1 czerwca do 31 lipca 2025 r. w zakresie ewaluacji etapu wdrożenia programu pilotażowego w pierwszym roku jego funkcjonowania. A później od 1 sierpnia 2026 r. do dnia zakończenia programu pilotażowego – w zakresie całościowej oceny programu.

Realizacja pilotażu zostanie sfinansowana ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, który będzie odpowiedzialny za jego wdrożenie, monitorowanie oraz późniejszą ewaluację. Resort zdrowia proponuje, by koszt przeprowadzenia u pacjentki wywiadu miał wysokość 50 zł, przy czym rezultatem wywiadu nie musi być wystawienie recepty farmaceutycznej na środek antykoncepcji awaryjnej. Roczny koszt programu oszacowano między 12,5 mln a 15 mln zł.

Źródło: Antykoncepcja awaryjna Ministerstwo Zdrowia