Naukowiec honorowym obywatelem Kościerzyny

Wybitny naukowiec urodził się w 1932 roku w Kaliszu w gminie Dziemiany. Naukę w szkole podstawowej zgłębiał w rodzinnej miejscowości, a także Lipuszu. Na przełomie lat 40. i 50 uczęszczał do kościerskiego ogólniaka, ale maturę zdał eksternistycznie w Poznaniu. Studia teologiczne ukończył w Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Krakowie.

Swoją pracę zawodową rozpoczął w Szkole Podstawowej nr 1 w Kościerzynie, a potem uczył w Dziemianach. Po ukończeniu studiów pedagogicznych, pracował w Powiatowym Ośrodku Metodycznym w Kościerzynie. Doktorat uzyskał w 1972 roku, a habilitację w 1978. Na początku lat 90. uzyskał stopień profesora zwyczajnego. Przez wiele lat był związany z Uniwersytetem Gdańskim. Pełnił m.in. następujące funkcje: prodziekana ds. dydaktycznych na Wydziale Humanistycznym UG, dyrektora Instytutu Filologii Polskiej, kierownika Zakładu Historii Języka Polskiego, Dialektologii i Onomastyki, przewodniczącego I Wydziału Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, redaktora Prac Językoznawczych UG, redaktora Rocznika Gdańskiego, członka Komitetu Redakcyjnego Onomasticów w Krakowie, członka Międzynarodowego Komitetu Onomastycznego w Lowanium (Belgia), przewodniczącego Podkomisji Antroponimicznej Komitetu Językoznawstwa PAN, przewodniczącego Komisji Oświaty przy Zarządzie Głównym ZK-P (opracował program nauczania gramatyki kaszubskiej), przewodniczącego Komisji egzaminacyjnej przy Zarządzie Głównym Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, która przyznaje nauczycielom uprawnienia do nauczania jęz. kaszubskiego w różnych typach szkół.

Wypromował 24 doktorów i ok. 600 magistrów filologii polskiej, pisał opinie na tytuł profesorski dla 12 osób i na stanowisko profesora nadzwyczajnego i zwyczajnego dla 10 osób, był egzaminatorem w 11 przewodach habilitacyjnych, recenzował 13 prac doktorskich, recenzował do druku ponad 50 książek i setki artykułów; prowadził seminaria doktoranckie, magisterskie, licencjackie. Bibliografia jego prac obejmuje ponad 2200 pozycji (książkowych i artykułów). Za książki: „Toponimia powiatu kościerskiego” (1974), „Gramatyka Kaszubska” łącznie z Jerzym Trederem (1981) i „Nazwiska Pomorzan” (2001) otrzymał nagrodę Ministra.

Jego wieloletni trud nagrodzono m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerski OOP, Krzyżem Oficerskim OOP, Medalem KEN, Zasłużony Działacz Kultury. W 2006 r. został pierwszym doktorem honoris causa Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Jest również Honorowym Obywatelem Gminy Dziemiany.

Z wnioskiem o nadanie honorowego obywatelstwa profesorowi Brezie wystąpił jego dawny student, a dzisiaj również akademicki wykładowca, prof. Tadeusz Linkner.
W pamięci pozostała mi przede wszystkim niezwykła życzliwość profesora Brezy do studentów, a także pracowników – powiedział prof. Tadeusz Linkner.

Bardzo ciepło o honorowym obywatelu wypowiadał się również ówczesny burmistrz Kościerzyny Zdzisław Czucha.

- Pan profesor urodził się na Kaszubach, a w czasie swojej bardzo intensywnej pracy naukowej nigdy nie zerwał kontaktów z tym regionem – stwierdził Zdzisław Czucha. - Profesora charakteryzuje nie tylko ogromna wiedza, która przejawia się między innymi w cytatach w jeżyku łacińskim i niemieckim, ale również poczucie humoru i dowcip.

Rada Miasta nadała mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Kościerzyna w sierpniu 2013 roku, natomiast w październiku tego samego roku odbyła się uroczysta sesja, w czasie której wręczono mu to najwyższe wyróżnienie przyznawane przez władze miasta.

Profesor Edward Breza wielokrotnie podkreślał, że wszystko to, co osiągnął w swym życiu, nie byłoby możliwe, bez pomocy innych ludzi.

- Nie miałem okazji się odwdzięczyć wielu ludziom – powiedział w czasie uroczystej sesji Rady Miasta Kościerzyna. - Człowiek nie jest samotną wyspą, żyje w społeczeństwie i od bliźnich może otrzymać pomocną dłoń. W takim duchu zostałem wychowany i takiego ducha starałem się zaszczepić w młodzieży, którą dane było mi wychowywać i kształcić.