Minęło już pół wieku - skrzydła nad Rębiechowem

Lotnisko w Rębiechowie (a w zasadzie pomiędzy tą dzielnicą a Firogą, Matarnią i Bysewem) zostało otwarte 2 maja 1974 roku. Już dzień wcześniej wylądował na nim pierwszy rejsowy samolot z Wrocławia. Jednak oficjalna inauguracja nie mogła się odbyć bez PRL-owskich dygnitarzy zajętych dzień wcześniej stołecznymi obchodami Święta Pracy. 20 minut przed południem na 2,5-kilometrowym pasie wylądował LOT-owski Ił-18, wyjątkowo obsługujący tego dnia rozkładowy rejs z Warszawy. Z samolotu, zwykle obsługującego połączenia międzynarodowe, wysiedli m.in. wicepremier Jan Mitręga i minister komunikacji Mieczysław Zajfryd. Gości witali wojewoda gdański Henryk Śliwowski i I sekretarz KW PZPR Tadeusz Bejm. Ten ostatni patronował w regionie również innym znanym inwestycjom infrastrukturalnym, jak obwodnica Trójmiasta, rafineria czy Port Północny.

Prace ziemne na budowie lotniska rozpoczęły się w grudniu 1971, we wrześniu 1973 roku budowę można było już określić jako „stan surowy”. Wtedy właśnie zakończyło się betonowanie pasa startowego. Wcale nie było pewne, że port lotniczy powstanie akurat w Rębiechowie. Rozpatrywano różne lokalizacje, choćby lotnisko wojskowe w Pruszczu Gd. Pojawił się nawet futurystyczny pomysł budowy na Zatoce Gdańskiej. Wygrała jednak koncepcja usytuowania portu blisko Gdańska i Gdyni, na lądzie. Ostateczna decyzja zapadła w 1971 roku. Po trzech latach Port Lotniczy Gdańsk-Rębiechowo był gotowy. Obiekt, na 350 ha gruntów, był pierwszym w historii Polski lotniskiem cywilnym wybudowanym od podstaw, w szczerym polu.

Decyzja o likwidacji funkcjonującego w Gdańsku-Wrzeszczu od 1919 roku pierwszego cywilnego lotniska, którego pozostałości można jeszcze rozpoznać w ciągu al. Jana Pawła II na gdańskiej Zaspie, zapadła w połowie lat 60. XX wieku. Historia tamtego gdańskiego portu lotniczego łączy się z początkami polskiego lotnictwa cywilnego. Pierwsze międzynarodowe połączenie „Aerolloyda”, z którego wywodzą się Polskie Linie Lotnicze LOT, ruszyło właśnie na linii Gdańsk-Warszawa w 1922 roku. Lotnisko na obecnych terenach Zaspy zostało zamknięte dla ruchu pasażerskiego na miesiąc przed otwarciem „Rębiechowa”, o którego budowie zdecydowano, gdy zapadł wyrok na pierwszy gdański port lotniczy.

W pierwszym roku działalności nowy port lotniczy obsłużył ćwierć miliona pasażerów, podobnie jak wcześniej we Wrzeszczu w zdecydowanej większości na trasach krajowych. Gdańsk łączyły z Warszawą, Szczecinem, Bydgoszczą, Krakowem, Wrocławiem, Katowicami i Rzeszowem regularne regionalne rejsy LOT-u. W latach 80., po stanie wojennym, liczba pasażerów na lotnisku drastycznie spadła. Po transformacji ustrojowej od 1989 roku lotnisko zaczęło wychodzić ze stagnacji w okresie upadku PRL. Jeszcze w 1994 roku, gdy „Rębiechowo” częściowo skomunalizowano (państwowe Polskie Porty Lotnicze zachowały niespełna jedną trzecią udziałów), obsłużono prawie 150 tys. pasażerów. Latano głównie na topniejącej sieci połączeń krajowych, były już jednak pierwsze regularne rejsy międzynarodowe, do Hamburga, Kopenhagi i Petersburga.

Ruch na lotnisku nie był jednak zbyt wielki, co dobrze opisuje sytuacja z września 1994 roku. Nie było problemu ze zorganizowaniem w Rębiechowie… otwartych wielogodzinnych pokazów lotniczych. Air Show Gdańsk ’94 miał się zacząć zaraz po odlocie rejsowego samolotu do Kopenhagi. W korku podążających na pokazy jednojezdniową jeszcze wtedy ul. Słowackiego utknął m.in. autobus z pasażerami tego rejsu. Samolot odleciał, pokazy rozpoczęły się. Po kilku godzinach przerwano je na rejsowy przylot ze stolicy, po czym wznowiono. Plotka głosi, że grupa szwedzkich biznesmenów, którzy jechali feralnym autobusem na swój rejs i się spóźnili, wytoczyła portowi lotniczemu proces o odszkodowanie i go wygrała.

Mimo tego falstartu u progu komunalizacji „Rębiechowo” zaczęło się dynamicznie rozwijać. W 1997 roku, na 1000-lecie Gdańska, został oddany do użytku nowy terminal pasażerski. W 2006 roku liczba odpraw przekroczyła milion, w 2010 - 2 miliony. Dworzec pasażerski, jeszcze 15 lat wcześniej będący chlubą portu, szybko okazał się za mały, w 2012 roku został zastąpiony terminalem T2. Ten rok był ważny dla rozwoju portu. By obsłużyć gości piłkarskiego Euro 2012, rozbudowano też płytę postojową i wybudowano przy pasie startowym drogę kołowania z drogami szybkiego zejścia z pasa. Terminal T2 dwukrotnie jeszcze był rozbudowywany do 2015 i 2022 roku. Z zakończeniem pierwszego etapu rozbudowy została uruchomiona Pomorska Kolej Metropolitalna, łącząca m.in. lotnisko z centrum Gdańska i Kaszubami. Stacja kolei połączona jest bezpośrednio z dworcem lotniczym.

Gdański Port Lotniczy im. Lecha Wałęsy jest 3. w kraju (po warszawskim Okęciu i krakowskich Balicach) pod względem liczby obsłużonych pasażerów. W 2019 roku przekroczył granicę 5 mln odpraw, jednak potem nastąpił, jak wszędzie, pandemiczny spadek tej liczby. Gdański port lotniczy 2022 rok zakończył liczbą prawie 4,6 mln pasażerów, w roku poprzedzającym jubileusz znów przekroczył poziom 5 mln. Szacunki na rok 2024 przewidują osiągnięcie 6 mln. Dziś gdański port lotniczy obsługuje 85 regularnych połączeń 10 linii lotniczych oraz setki lotów czarterowych różnych przewoźników. Kolejna planowana rozbudowa terminala ma zwiększyć przepustowość portu lotniczego do 9 mln pasażerów rocznie. W ciągu 30 lat działalności, jako spółka samorządów: wojewódzkiego, Gdańska, Gdyni, Sopotu i PPL, port obsłużył 60 z 65 milionów pasażerów, którzy korzystali z „Rębiechowa” przez jego 50-lecie.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź "Dziennik Bałtycki" codziennie. Obserwuj dziennikbaltycki.pl!