Lubelszczyzna pamięta o wojennych losach Żydów. Obchody Dnia Pamięci o Holokauście w piątek

Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” już po raz kolejny organizuje akcję pisania „Listów do Henia”. Celem jest opowiedzenie uczniom i uczennicom z lubelskich szkół o Zagładzie lubelskich Żydów poprzez los jednego dziecka.

Kiedy wybuchła II wojna światowa Henio Żytomirski miał 6 lat. Wiosną 1941 roku chłopiec wraz z rodziną musiał przenieść się do getta. Rok później rozpoczęła się Zagłada, a Henio podzielił los tysięcy lubelskich Żydów. Pisanie listu do Henia jest indywidualnym aktem pamięci, ale także świadomym aktem sprzeciwu wobec założeń akcji „Reinhardt”, której celem było wymazanie śladów istnienia społeczności żydowskiej.

Po napisaniu listów uczestnicy wrzucą je do skrzynki pocztowej Teatru NN. Następnie odbędzie się spacer edukacyjny „Śladami Henia” szlakiem miejsc związanych z życiem Henia Żytomirskiego i jego rodziny. Spacer rozpocznie się na Krakowskim Przedmieściu 64, a zakończy przy Lampie Pamięci przy ul. Podwale.

Państwowe Muzeum na Majdanku zaprasza na dyskusję poświęconą powojennym losom Żydów lubelskich. Rozpocznie się w piątek (19 kwietnia) o godzinie 17:00 w Centrum Obsługi Zwiedzających. Wcześniej, o godzinie 12:00, pracownicy Muzeum i wszyscy, którzy zechcą upamiętnić ofiary Holokaustu, złożą kwiaty przy Pomniku-Bramie.

W debacie zatytułowanej „Powojenne losy ocalałych Żydów lubelskich” udział wezmą dr Jakub Chmielewski z Państwowego Muzeum na Majdanku oraz dr hab. Adam Kopciowski z UMCS w Lublinie. Historycy odpowiedzą na pytania dotyczące m.in. powojennej rzeczywistości, jakiej znaleźli się Żydzi w Lublinie i na Lubelszczyźnie. Spotkanie odbędzie się w formule stacjonarnej, ale będzie również transmitowane on-line.

Przed wybuchem II wojny światowej Lublin zamieszkiwała jedna z największych społeczności żydowskich w Polsce, a co trzeci obywatel tego 120-tysięcznego miasta był Żydem. Znajdowało się tu wiele żydowskich szkół, synagog, instytucji społecznych, małych warsztatów i sklepów oraz zakładów przemysłowych.

Wraz z zajęciem przez Niemców miasta liczba około 40 tysięcy żydowskich mieszkańców Lublina zwiększyła się o kilka tysięcy osób – uciekinierów z zachodnich części kraju bądź przymusowych przesiedleńców. 24 marca 1941 roku Niemcy utworzyli w Lublinie „zamkniętą dzielnicę żydowską” – getto. Wszyscy zamieszkali w mieście Żydzi musieli osiedlić się w dzielnicy Podzamcze, skąd w marcu i kwietniu 1942 roku większość z nich wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu. Pozostałych w Lublinie Żydów przeniesiono do getta szczątkowego utworzonego w peryferyjnej dzielnicy Majdan Tatarski. Również ono zostało ostatecznie zlikwidowane 9 listopada 1942 roku, zaś jego mieszkańcy uśmierceni w obozie na Majdanku oraz w masowych egzekucjach w pobliskim lesie krępieckim.

Trudno oszacować, ilu lubelskim Żydom udało się przeżyć zagładę. Na początku sierpnia 1944 roku w mieście mieszkało około 300 Żydów, z których zaledwie 15 to przedwojenni lublinianie.