Od 1945 roku mieszkam w Gdańsku i od początku pracowałem w porcie gdańskim. W 1946 roku zacząłem pracować jednocześnie na drugim etacie w Katedrze Portów Wyższej Szkoły Handlu Morskiego w Sopocie, kierowanej przez prof. dr. Bolesława Kasprowicza. W tej katedrze przygotowałem swoją pracę doktorską, w której wymyśliłem najgłębszy na Bałtyku Port Północny Gdańska. Został on zbudowany, z mojej inicjatywy i według mojego pomysłu, w 1974 i 1975 roku, dla węgla i ropy naftowej. Dzięki temu przeładunki wzrosły, tak że Gdańsk wysunął się na pierwsze miejsce w kraju i stał się morską stolicą Polski, z czego mam wielką satysfakcję.
W latach 1986-91 w Instytucie Okrętowym Politechniki Gdańskiej zostały wykonane wielkie prace naukowo-badawcze pod tytułem "Rozwój Technicznych i Ekonomicznych Systemów Gospodarki Morskiej". W jego ramach wykonany został Cel Realizacyjny nr 42, którego byłem kierownikiem - "Modernizacja i rozbudowa podstawowej, portowej infrastruktury technicznej, oraz powiązanie Transeuropejskiej Autostrady Północ-Południe z jej centralnym terminalem pasażersko-drobnicowym ro-ro w porcie gdańskim".
Według pierwotnego pomysłu Urzędu Morskiego w Gdyni, nad Martwą Wisłą miał być zbudowany most, łączący Wyspę Stogi ze stałym lądem, jako wysoki most o prześwicie 55 m, podobny do mostów nad Kanałem Kilońskim, aby pod tym mostem mogły przechodzić statki pełnomorskie. Bank Światowy - po upadku socjalizmu w Polsce, przyznał polskiemu rządowi siedem nisko oprocentowanych kredytów, na obiekty infrastruktury technicznej portów morskich. Kredyt nr VII był przeznaczony na realizację wysokiego mostu w porcie Gdańsk nad Martwą Wisłą. W tej sprawie przed 22 laty odbyło się w Gdańsku spotkanie delegacji Banku Światowego z ministrem żeglugi i jego ekspertami, wśród których i ja byłem obecny. Dyskusja dotyczyła rozbudowy portu gdańskiego na Martwej Wiśle. Podkreślałem, że niesłuszne będzie wymaganie od armatorów, aby ich statki pokonywały długą drogę wodną wewnątrzportową od wejścia przy Westerplatte do wschodniej części Martwej Wisły w przyszłym Porcie Wschodnim Gdańska.
Można otworzyć dla statków pełnomorskich tor wodny Śmiałej Wisły, wejściowy z morza na Martwą Wisłę, obecnie płytki, ale nadający się do pogłębienia. W tej sytuacji delegacja Banku Światowego prosiła ministra, aby zrezygnował z budowy tak kosztownego wysokiego mostu, zastępując go nie tak kosztownym mostem niskim. Z zaoszczędzonych na jego budowie pieniędzy Bank Światowy miał otworzyć VIII kredyt na pogłębienie Śmiałej Wisły.
W efekcie zbudowano Most Wantowy im. Jana Pawła II. Urząd Morski otrzymał też pieniądze z kredytu nr VIII na pogłębienie Śmiałej Wisły. Bank Światowy daje 50 proc. kwoty nie-zbędnej na inwestycję, a drugie 50 proc. musi dać budżet państwa polskiego. Dotychczas podobno tych pieniędzy nie dał. Po wyczerpaniu pieniędzy bankowych Urząd Morski pogłębianie przerwał i do dnia dzisiejszego go nie dokończył. Dlatego wszystkie wielkie zadania, które miały być wykonane na całym wschodnim odcinku Martwej Wisły aż do Przekopu Wisły i śluz w Przegalinie, czekają od 20 lat na realizację, stoją jak gdyby w letargu.
Pilnymi zadaniami do wykonania w Gdańsku są:
1. Konieczne jest na południowym wschodzie miasta i portu Gdańsk przywrócenie przedwojennej granicy miasta i portu Gdańsk.
2. Konieczne jest odzyskanie dla portu morskiego Gdańsk wschodniego odcinka Martwej Wisły, położonego między wschodnim brzegiem Śmiałej Wisły oraz Przekopem Wisły. Następnie należy ten najdalej wysunięty odcinek Martwej Wisły włączyć ponownie w akwen portu gdańskiego. Bez tego odcinka trudno będzie w Gdańsku zorganizować centrum na Bałtyku, turystyki morskiej żeglarskiej.
3. Bardzo pilne jest dokończenie pogłębiania Śmiałej Wisły, stanowiącej przyszłe wejście do Portu Wschodniego Gdańska, przewidzianego na Martwej Wiśle, pomiędzy Mostem Wantowym im. Jana Pawła II na zachodzie oraz Przekopem Wisły na wschodzie.
4. Konieczne jest zbudowanie niezbędnego centralnego terminalu portowego Transeuropejskiej Autostrady Północ Południe (TEM/A-1) z dwoma dworcami i 12 stanowiskami dla promów pasażersko-samochodowych (Port Gdańsk ma, a port Świnoujście nie ma autostrady, ale ma już zbudowany jeden Dworzec Morski i przy nim pięć stanowisk cumowania promów pasażersko-samochodowych i VI stanowisko w rezerwie terenowej. Port Świnoujście dzięki temu obsługuje więcej turystów międzynarodowych morskich aniżeli wszystkie pozostałe polskie porty i przystanie morskie w liczbie 53 sztuk). Lokalizacja tego centralnego terminalu portowego tej gigantycznej autostrady powinna znajdować się pomiędzy Mostem Wantowym im. Jana Pawła II nad Martwą Wisłą oraz Śmiałą Wisłą.
Jak poprzednio podkreślono - Śmiała Wisła - jako tor wodny, wejściowy z morza, do Portu Wschodniego Gdańska, stanowi obecnie jedyne wejście do tego przyszłościowego portu międzynarodowej turystyki morskiej, jednak jako pierwszy powinien być zbudowany omawiany centralny terminal portowy autostrady. Bez niego nie będzie pełnych korzyści ekonomicznych, które ma dawać Gdańskowi ciągle jeszcze tu niedoceniana Transeuropejska Autostrada Północ - Południe.
5. Konieczne jest zbudowanie niezbędnego, pierwszego odcinka Transeuropejskiej Autostrady Północ-Południe od portu gdańskiego, czyli od położonego nad Martwą Wisłą Mostu Wantowego im. Jana Pawła II. Ta autostrada była zatwierdzona w 1972 roku przez Europejską Komisję Gospodarczą ONZ w Genewie. Była ona zaakceptowana też przez rząd w Warszawie, który zobowiązał się do budowania autostrady od portu gdańskiego, co ma wielkie znaczenie dla państw niemających dostępu do Morza Bałtyckiego, takich jak Czechy, Słowacja, Węgry, Austria. Kraje te i inne są zaniepokojone tym, że Polska nie buduje autostrady od samego morza tak, jak zobowiązała się do tego, a jedynie od wsi Rusocin, położonej na południe od portu gdańskiego w odległości 24 kilometrów.
6. Przy kilku pierwszych kilometrach Transeuropejskiej Autostrady Północ-Południe celowe jest rozpoczęcie budowy dzielnicy portowej dla międzynarodowych turystów morskich, których może tu być rocznie około 14 milionów i którzy mogą zostawiać w Gdańsku rocznie około 4 miliardów dolarów. Dzielnica ta powinna być wyposażona w liczne hotele, motele, restauracje, bary, nocne lokale, kina, teatry, kabarety, domy towarowe, zakłady rzemieślnicze, kliniki i gabinety lekarskie, w tym stomatologiczne, przedsiębiorstwa międzynarodowej turystyki morskiej i logistyki/spedycji międzynarodowej morskiej, przedsiębiorstwa transportowe, przeładunkowe, magazynowe, warsztaty obsługi samochodowej, remontowe samochodowe, stacje paliw płynnych, banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, parkingi itd. Celowe jest opracowanie planu ulic i placówdzielnicy.
7. Celowe jest rozpoczęcie budowy przyszłego centrum międzynarodowej turystyki morskiej żeglarskiej, głównie na wschód od Śmiałej Wisły. W Polsce mamy kluby żeglarskie sportowe, ale nie mamy wielkiej liczby marin dla obsługi turystów - żeglarzy morskich i ich jachtów. W polskich portach i przystaniach morskich mamy zaledwie około tysiąca stanowisk cumowania jachtów morskich, a jak wykazały badania które wykonałem, potrzeba jest tych stanowisk około 100 000, z tego w samym porcie gdańskim 10 000 stanowisk cumowania jachtów.
W Porcie Wschodnim Gdańska celowe będzie zbudowanie kilku basenów żeglarskich odgałęzionych od Martwej Wisły na północ, a szczególnie na południe.
8. Celowe będzie przebudowanie stałych mostów na mosty otwierane głównie w rejonie Motławy dla ożywienia przez międzynarodowe żeglarstwo morskie tej pięknej dzielnicy starego Gdańska.
9. Celowe jest przygotowanie portu żeglugi śródlądowej w odciętym korycie Wisły Leniwki na zachód od Przekopu Wisły.
10. Celowe będzie przygotowanie modernizacji Portu Północnego Gdańska, gdyż w przyszłym roku minie 40 lat jego istnienia, co w portach morskich zobowiązuje do opracowania programu dalszego rozwoju i modernizacji.
11. Celowe jest dokonanie przeglądu starych nabrzeży i wytypowania tych, które zasługują na przeznaczenia ich na rzecz rozwoju międzynarodowej turystyki morskiej.
12. Należy postarać się, aby tym razem w programie rozwoju miasta Gdańska do 2030 roku port, a wraz z nim cała gospodarka morska, odegrały właściwą rolę. Można to będzie osiągnąć po przywróceniu przedwojennej granicy portu gdańskiego na południowym wschodzie od Martwej Wisły, pomiędzy trawersem Śmiałej Wisły oraz Przekopem Wisły.
Sądzę, że jest to możliwe do osiągnięcia, gdyż dostrzegam wyjątkowo korzystne warunki do nowego działania. Uważam, że aby zadania były realizowane, należy wyszukać osoby, które zdolne byłyby dokonać przełomu i wykonać najpilniejsze zadania. Moim zdaniem, takimi osobami są prezes Zarządu Morskiego Portu Gdańsk Pani Dorota Raben, która wykazuje wielką wolę działania w tym ważnym przedsiębiorstwie. Drugą osobą jest prezydent miasta Gdańska Pan Paweł Adamowicz, który w tej kadencji jest przewodniczącym Rady Nadzorczej Zarządu Morskiego Portu Gdańsk, a zapewne w historii portu i miasta Gdańska chciałby też zapisać się tym, że zrobił coś wielkiego dla tego portu.
Można również spodziewać się, że te dwie osoby uzyskają niezbędną pomoc i poparcie ze strony marszałka województwa pomorskiego Pana Mieczysława Struka oraz wojewody pomorskiego Pana Ryszarda Stachurskiego.
Pomoc pana marszałka i pana wojewody będzie szczególnie niezbędna w zakresie wykonania najważniejszego zadania, jakim jest przywrócenie przedwojennej granicy południowo-wschodniej portu i miasta portowego Gdańska, stolicy morskiej Polski.
Prof. zw. Witold Andruszkiewicz
Paweł Adamowicz, prezydent Gdańska: Niezwykle szanuję pana profesora Witolda Andruszkiewicza. Jego master plan dla Portu Gdańskiego, w tym budowy Portu Północnego, to do dziś aktualne wytyczne dla naszej polityki morskiej i portowej. W strategii Gdańska 2030 tematyka morska i portowa to jeden z głównych wątków. Bo przyszłość naszego miasta jest z tymi dziedzinami bardzo ściśle związana. Kiedy czytam to, co profesor proponuje, to jakbym słyszał pomysły moje i moich współpracowników. Dokładnie tak myślimy. Identycznie. Oczywiście nie wszystkie te pomysły są możliwe do zrealizowania już teraz. Np. mało realne w tej chwili jest "wyprostowanie autostrady". Z różnych powodów. Ale mam nadzieję, że w przyszłości i do tego będziemy wracali.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
