Czy efemerydami okażą się Twój Ruch Palikota i Nowa Prawica Korwin Mikkego?
Twój Ruch, być może. Klęska poniesiona przez Palikota była spektakularna, ale on jeszcze może się przeorganizować i wrócić. A Nowa Prawica? Korwin wrósł w polską politykę, nie może żyć bez polityki, więc będzie działał, póki mu sił starczy. Nowa Prawica ma szansę, ale tylko szansę, zagościć na dłużej.
Skąd biorą się nowe ruchy polityczne? Czy potrzebne są jakieś specjalne warunki ku temu?
Na temat pojawiania się nowych partii politycznych napisano całe biblioteki, ta problematyka jest złożona. Ogólnie można powiedzieć, że motorem powstawania nowych ugrupowań politycznych jest z reguły dostrzeżenie przez lidera lub grupę liderów nowej przestrzeni politycznej, dotąd niezagospodarowanej. Może to być ideologia nieobecna dotychczas w układzie politycznym występującym w danym kraju - na przykład: nie ma partii liberalnej, więc ją tworzymy. Można też partię stworzyć wokół jakiegoś problemu i nie musi to być wcale problem ważny.
Czyli na przykład "odkrywamy" przed współobywatelami problem imigrantów albo niebezpiecznych ulic?
Nie jest do końca ważne, jaki to jest problem. Ważne jest to, że nie ma go w dotychczasowym dyskursie politycznym, że jest nowy. Jeśli sprzedamy go w odpowiedni sposób, mamy szanse na zdobycie poparcia społecznego.
Wróćmy jeszcze do powodów powstawania nowych partii.
Po pierwsze, musi istnieć luka, obszar pomijany przez polityków głównego nurtu. I nowa partia wchodzi na ten obszar, gra tą tematyką. Po drugie, nowe ruchy polityczne są przeważnie anty-establishmentowe. Atakują sprawujących władzę, a mogą też atakować skostniałą opozycję. Jeśli w jakimś kraju panuje zastały układ polityczny, można próbować go zmienić przez pokazanie nowych problemów i nowych ludzi. Po trzecie, ważny jest właśnie aspekt nowości: to, co nieznane, nowe, może się wydawać atrakcyjne.
A czy w Polsce był ostatnio jakiś przykład tego rodzaju odkrycia ideologicznego?
Można powiedzieć, że Janusz Palikot w jakimś sensie odkrył ponownie dla Polaków antyklerykalizm, przez całe dziesięciolecia w naszym kraju albo nieobecny, albo reprezentowany przez tych, którym społeczeństwo nie wierzyło. Właśnie sprzeciw Palikota wobec roli, jaką w Polsce pełni Kościół rzymskokatolicki, był swego rodzaju hitem politycznym. W sprawach gospodarczych Palikot pozostawał w głównym nurcie polskiej polityki.
Palikot odkrył też sprawy obyczajowe.
Rzeczywiście, tak było. Wcześniej nikt nie upominał się na przykład o równe prawa osób o odmiennych orientacjach seksualnych, nie było także w głównym nurcie polskiej polityki ludzi jawnie odmiennych pod względem orientacji seksualnej. Janusz Palikot miał swój udział w karierach politycznych takich osób, jak Robert Biedroń czy Anna Grodzka, którzy wcześniej mieli związki z SLD, ale to on wyprowadził z cienia ich i problemy przez nich reprezentowane.
Jakie warunki trzeba spełnić, żeby osiągnąć sukces z nową partią?
Czynników wpływających na sukces polityczny jest zbyt wiele, by określić w sposób prosty takie warunki. Z pewnością ważny jest dobry, nowy pomysł na partię. I może być to nie tylko pomysł ideologiczny czy programowy, ale także personalny, wymyślenie atrakcyjnej dla wyborców konstelacji z polityków już znanych. Takich przykładów na prawej stronie polskiej sceny politycznej było wiele. Ale i taki kapitał można zniszczyć nieudaczną kampanią wyborczą, można też przegrać z powodu ostracyzmu medialnego lub braku zainteresowania ze strony mediów. Bardzo ważna jest także charyzmatyczna osobowość lidera, współcześnie jest ona warunkiem niemal koniecznym. Bez wątpienia charyzmatyczni są i Janusz Palikot, i Janusz Korwin Mikke. Być może właśnie brak wyrazistego lidera był powodem klęski radykalnych narodowców w niedawnych wyborach. Ich ideologia jest prawdopodobnie bardziej atrakcyjna dla młodych wyborców niż zestaw poglądów Korwin Mikkego, ale ich politycy byli młodzi, niedoświadczeni i pozbawieni charyzmy. Starszy wśród ich liderów jest Artur Zawisza, ale jego też trudno nazwać charyzmatycznym przywódcą.
Jakie efemerydy można było wcześniej zaobserwować w polskiej polityce? Samoobronę? Partię Przyjaciół Piwa? Partię X?
PPP i PartiaX należały do czasu transformacji wczesnych lat 90., kiedy to do parlamentu weszło ponad 30 ugrupowań. Te czasy zostawmy na boku. Samoobrona oraz Liga Polskich Rodzin to z kolei byty polityczne obecne w zalążkowych formach przez kilkanaście lat do 2005 r., gdy przegrupowane i podkręcone medialnie na krótko stały się partiami współrządzącymi. Efemerydą była z pewnością Akcja Wyborcza Solidarność, która triumfalnie zdobyła władzę w 1997 r. i rozpadła się natychmiast po swojej klęsce w następnych wyborach. Rodzajem efemerydy jest Stronnictwo Demokratyczne w obecnym kształcie, ale to raczej przedsiębiorstwo, nie partia.
Czy efemerydami okażą się Twój Ruch Palikota i Nowa Prawica Korwin Mikkego?
Twój Ruch, być może. Klęska poniesiona przez Palikota była spektakularna, ale on jeszcze może się przeorganizować i wrócić. A Nowa Prawica? Korwin wrósł w polską politykę, nie może żyć bez polityki, więc będzie działał, póki mu sił starczy. Nowa Prawica ma szansę, ale tylko szansę, zagościć na dłużej.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
