Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Inni palili, ona zachorowała

Jolanta Gromadzka-Anzelewicz
Hanna Niewiadomska skarży swego pracodawcę za łamanie przepisów chroniących zdrowie osób niepalących
Hanna Niewiadomska skarży swego pracodawcę za łamanie przepisów chroniących zdrowie osób niepalących Przemek Świderski
Nigdy w życiu nie miała papierosa w ustach, zachorowała jednak na raka płuca, bo w jej otoczeniu palili inni. 72-letnia Hanna Niewiadomska z Gdańska przez 33 lata pracowała w pokoju, w którym palenie papierosów było na porządku dziennym. Teraz od swego pracodawcy - firmy Skanska - domaga się za utracone zdrowie zadośćuczynienia w wysokości 50 tys zł.

Proces w tej sprawie rozpoczął się w Sądzie Rejonowym w Gdańsku. Jak podkreśla jego rzecznik prasowy - sędzia Rafał Terlecki - ma on charakter precedensowy.

Do wytoczenia sprawy sądowej swemu pracodawcy namówili panią Hannę - osobę cichą i niezwykle skromną- lekarze z Akademii Medycznej w Gdańsku. Trafiła tam ponad dwa lata temu - wpierw na operację z powodu guza lewego płuca do Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej, a potem na chemioterapię do Wojewódzkiego Centrum Onkologii w Gdańsku. Guz okazał się rakiem.

- Nie mogli się nadziwić, że zachorowałam, choć nigdy nie paliłam - opowiada pani Hanna. Nie miała też żadnego palacza... wśród swoich domowników.

Dopiero przyparta do muru przez lekarzy wyznała, że większość swego zawodowego życia spędziła - jak określa - w "oparach dymu tytoniowego". Wpierw w Gdańskim Przedsiębiorstwie Robót Drogowych, a następnie w firmie Skanska, która stała się jego sukcesorem. W lutym 2002 roku, kiedy przechodziła na emeryturę, minęły jej właśnie 33 lata przepracowane w tej samej firmie. Ze zwyczaju palenia w pokoju "współlokatorzy" pani Hanny nie zrezygnowali nawet wtedy, gdy w życie weszła ustawa z 9 listopada 1995 roku o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.

- Wyznaczono co prawda pomieszczenie dla palaczy, ale i tak zarówno pracownicy, jak i osoby ich odwiedzające, w tym kierowcy rozliczający kilometrówkę, nadal w tym pokoju palili - relacjonuje mec. Marian Kulwikowski z kancelarii Biuro Radców Prawnych C/B, reprezentujący powódkę. - Kobieta próbowała przeciw tym zwyczajom protestować - interweniowała u swego kierownika. Ten jednak rozkładał ręce i mówił "a co ja mam zrobić, mówię, ale to nic nie skutkuje".

9 tys. - tylu mieszkańców Polski umiera co roku z powodu chorób wywołanych biernym paleniem. To więcej niż łącznie ginie w wypadkach samochodowych, umiera w wyniku wypadków przy pracy oraz traci życie w wyniku samobójstw i zabójstw

"Wyżej" pani Hanna nie śmiała się już skarżyć. Wiedziała, że gdyby to zrobiła, nie miałaby już wśród kolegów życia. Z tego, na co narażał ją pracodawca, zdała sobie sprawę, gdy ciężko zachorowała. Ze złożeniem pozwu jednak zwlekała, gdyż rak nie odpuszczał - w 2007 i 2008 przeszła dwie kolejne operacje. Jest po nich bardzo osłabiona. Potrzebuje witamin, dobrego odżywiania. Trudno o nie, gdy się ma miesięcznie 810 zł emerytury.
- Wpierw wezwaliśmy firmę Skanska do dobrowolnego zadośćuczynienia - tłumaczy mec. Marian Kulwikowski. - Uważaliśmy, że kwota 100 tys. zł pani Hannie się należy. Za bardzo trudne leczenie i niezawinione cierpienie. Skanska tę propozycję odrzuciła. Ponieważ opinia lekarzy jest jednoznaczna - nowotwór u powódki jest skutkiem biernego palenia - pozew przeciw Skanskiej trafił od sądu. Żądaną kwotę zadośćuczynienia zmniejszono do 50 tys. zł, bo przy tej wysokości pani Hanna będzie automatycznie zwolniona z kosztów sądowych. Pierwsza rozprawa przed sądem już się odbyła. - Skanska stanęła na stanowisku, że za chorobę pani Hanny nie ponosi żadnej odpowiedzialności - twierdzi mec. Kulwikowski. - Zarzuca mojej powódce kłamstwo, co uważam za skandal.

Druga rozprawa, podczas której przesłuchani zostaną świadkowie, odbędzie sie w najbliższy czwartek. Sąd prawdopodobnie powoła też biegłego.

- Nie chcemy na razie komentować tej sprawy - ucina krótko Marcin Gesing z biura komunikacji firmy Skanska.

Jak szkodzi

Około 85 proc. dymu tytoniowego w zamkniętych pomieszczeniach pochodzi z tlącego się papierosa (pomiędzy zaciągnięciami palacza). Wdychanie takiego "bocznego strumienia dymu tytoniowego" bywa nawet bardziej szkodliwe niż samo palenie. Dzieje się tak, ponieważ tlący się papieros (a nie dym wciągany przez palacza) spala się w niższej temperaturze i wydziela mieszankę substancji chemicznych o większej zawartości niektórych składników toksycznych, także rakotwórczych. Z raportu Smoke Free Partnership - organizacji zrzeszającej europejskie i krajowe instytucje walczące z rakiem i chorobami serca - wynika, że co roku w UE umiera na skutek chorób wywołanych biernym paleniem 79 tysięcy osób. A w Polsce istnieją jedne z najwyższych w Europie współczynniki umieralności na choroby będące następstwem palenia.

Paląca cela

Dwa tysiące złotych odszkodowania za przebywanie w celi z palaczami otrzymał w 2007 roku Mieczysław M., były więzień Zakładu Karnego w Czarnem. Był jedną z pierwszych osób w Polsce, która otrzymała pieniądze za przebywanie w celi z palącymi współwięźniami.

- Dym papierosowy powoduje, że mam zawroty głowy, duszności i nudności - mówił wówczas więzień z Czarnego.

Mieczysław M. nie dodawał jednak, że wcześniej sam palił.

Od lata drakońska ustawa

Koniec z krótkimi przerwami na papierosa podczas pracy.
Z biur znikną palarnie, bo pracodawcy już nie będą musieli ich zapewniać swym pracownikom. Na dymka trzeba będzie wychodzić na zewnątrz. Ale żeby głęboko się zaciągnąć, palacz zostanie zmuszony do przejścia przynajmniej 10 metrów. Tam dopiero zapali papierosa.
Tak restrykcyjne zapisy znalazły się w projekcie ustawy antynikotynowej. Głosowanie w marcu. Oznacza to, że zakazy wejdą w życie już latem.

I dobrze - mówią osoby niepalące, które coraz głośniej i dobitniej egzekwują swoje prawa. Polska była, co prawda, jednym z pierwszych krajów w Europie, który chciał strefą wolną od dymu tytoniowego objąć całą tzw. przestrzeń publiczną - sektor gastronomii oraz środki transportu, jednak z biegiem czasu pozostała daleko w tyle. Jak na razie - zakaz palenia obowiązuje tylko w pociągach Intercity. I jakoś pasażerowie się nie buntują. Bo coraz częściej rozumieją, że to dobre dla ich zdrowia.

Stała się ofiarą niefrasobliwego zachowania innych ludzi

Rozmowa z prof. dr. hab. Jackiem Jassemem, kierownikiem Kliniki Onkologii i Radioterapii AMG

Czy choroba pani Hanny ma związek z biernym paleniem, na jakie była narażona?

Prawdopodobieństwo tego związku graniczy z pewnością. Nauka światowa już to dawno udowodniła. Nie na podstawie badań eksperymentalnych, bo nikt ich nie prowadzi na pacjentach, ale na epidemiologicznych. Potrafimy nawet statystycznie dokładnie obliczyć ryzyko zachorowania na raka płuca współmałżonka osoby palącej.

Ale mówi się, że rak płuca to choroba palaczy...

Na kilka tysięcy chorych, których widziałem w ciągu 30 lat, od kiedy jako onkolog zajmuję się rakiem płuca, spotkałem zaledwie kilkudziesięciu chorych, którzy nie byli palaczami, a połowa z nich była narażona na bierne palenie. Mieli nieszczęście mieszkać z palaczem pod jednym dachem lub - tak jak pani Hanna - stali się ofiarami niefrasobliwego zachowania innych osób.

Zakład, w którym pracowała, jest winny?

O tym zdecyduje sąd. Moim zdaniem doszło do rażącego naruszenia przepisów ustawy z 1995 roku, która zabrania palenia w miejscu pracy poza wyznaczonymi pomieszczeniami. Pracodawca pani Hanny tolerował sytuację, w której jej przepisy były łamane.

Czy w Europie były już podobne procesy?

W krajach UE nie były one chyba potrzebne, bo tam prawo pracy jest bardziej rygorystycznie przestrzegane. Jako przedstawiciele środowiska lekarskiego chcielibyśmy, by proces pani Hanny stał się swego rodzaju memento. By ludzie uświadomili sobie, że polskie ustawodawstwo, choć jeszcze niedoskonale, ale chroni osoby niepalące.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikbaltycki.pl Dziennik Bałtycki