18+

Treść tylko dla pełnoletnich

Kolejna strona może zawierać treści nieodpowiednie dla osób niepełnoletnich. Jeśli chcesz do niej dotrzeć, wybierz niżej odpowiedni przycisk!

Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Britten przełożony na współczesność

Jarosław Zalesiński
Partię Lukrecji śpiewa Janja Vuletic, Tarkwiniusza - Bartek Misiuda
Partię Lukrecji śpiewa Janja Vuletic, Tarkwiniusza - Bartek Misiuda Grzegorz Mehring
Marek Weiss, dyrektor Opery Bałtyckiej, deklarował na progu swego drugiego sezonu w Gdańsku, że teatr, jaki chce tu tworzyć, ma być czymś więcej niż obrazki na scenie, dodane do muzyki. "Gwałt na Lukrecji" Beniamina Brittena, pierwsza premiera nowego sezonu Opery Bałtyckiej, pokazuje, że od słów do czynów u dyrektora Weissa bywa niedaleko.

Kameralna opera angielskiego kompozytora polega zresztą na tak dokładnym połączeniu muzyki i libretta, że wystarczyło reżyserowi słuchać Brittena, aby to co dzieje się na scenie i co dolatuje z orkiestrowego kanału, połączyć w jedną całość.

W partyturze inaczej brzmi muzyczne tło wojskowego obozu, inaczej - sielankowej sceny w domu Lukrecji. Taki sam wyraźny podział biegnie przez scenę, nawet w kolorach. Szarości i zieleni mundurów odpowiada czerń i zieleń wielkiej kratownicy, zamykającej tył sceny. Nie mamy wątpliwości - ten Rzym jest więzieniem.

Dom Lukrecji to z kolei biała suknia tytułowej bohaterki czy jasna, ciągnąca się przez całą scenę mobilna sofa. Ów mebel, notabene narażający solistki na niewygodne susy w poprzek, także dzieli scenę na dwoje. Bezpieczna przestrzeń domu powiększa się lub kurczy, gdy zło wyłania się z głębi sceny.

Britten sięgnął po znaną z historii sztuki opowieść o Lukrecji, cnotliwej Rzymiance, która zgwałcona przez syna rzymskiego władcy Tarkwiniusza Pysznego, nie mogąc znieść hańby, popełniła samobójstwo. Brittenowi historia ta posłużyła jako pretekst do wystawiania moralnego rachunku powojennej Europie (premiera "Gwałtu na Lukrecji" odbyła się w 1946 roku).

Mam wrażenie, że węgierski reżyser Peter Telihay spróbował przełożyć tę historię na bliższe nam historie. W jego inscenizacji czasy Tarkwiniusza są tak naprawdę okresem wewnętrznej okupacji Rzymu przez etruskich władców. Okupacji, która demoralizuje, zaraża zepsuciem, niszczy od środka. Znamy to? Niestety, znamy.

Jak można się wyzwolić z wewnętrznej okupacji? Sugestywna scena w wojskowym obozie, gdy na rzymskich i etruskich wodzów spływają potoki wody, pokazuje, że oczyszczenie nie może przyjść z zewnątrz. Oczyszczeniem i wyzwoleniem jest dopiero samobójstwo Lukrecji i jej ofiara, w libretcie i inscenizacji zestawiana z ofiarą Chrystusa.

Pewnie, można gdański "Gwałt na Lukrecji" czytać także jako historię o świecie mężczyzn i świecie kobiet, wojny i domu, polityki i miłości. Historyczny kontekst wydał mi się w tym jednak najciekawszy. I bardziej przybliżający nam Brittena niż mało fortunne czasem gadżety - plastikowe baniaczki jakby z Tesco, z których żołnierze ciągną wino, latarki albo biurowe nożyczki, którymi Lukrecja... popełnia samobójstwo.

Satysfakcja oglądania tego przedstawienia nie polega jednak ostatecznie na recenzenckiej frajdzie dorabiania do niej różnych kluczy. Największym jego atutem jest powściągliwość, skupiony, niemal medytacyjny sposób opowiadana i śpiewania tej pełnej przecież namiętności historii. Szkoda tylko, że w finale reżyser nie oparł się pokusie przesadnej patetyczności. Pochodzący z międzynarodowego castingu zespół śpiewaków jest zespołem właśnie, wyrównanym, dobrze śpiewającym. Wyróżnia się wśród nich kreująca rolę Lukrecji Janja Vuletic.

"Gwałt na Lukrecji" powstał na potrzeby festiwalu w Szegedzie, organizowanym przez Mezzo TV. To, że szyld Opery Bałtyckiej pojawi się w tym prestiżowym kanale, może tylko cieszyć. Bardziej jednak cieszy to, że w Gdańsku powstało przedstawienie operowe, zadające kłam stereotypowi, że muzyka współczesna to kakofoniczne niezrozumialstwo. Widowisko, które potrafi zaskoczyć, prawdziwie wzruszyć, zatrwożyć.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikbaltycki.pl Dziennik Bałtycki