Po drugie: Autostrada wodna na Wiśle. Masterplany dla Wisły i Odry już uchwalone

Jak stwierdził Stanisław Gawłowski, wiceminister środowiska, masterplany zawierają zestawienia inwestycji planowanych do realizacji do roku 2021, z dofinansowaniem z funduszy Unii. Ich opracowanie stanowi efekt ustaleń z Komisją Europejską.
Masterplany będą uzupełnieniem obowiązujących "Planów gospodarowania wodami" do czasu ich aktualizacji, co ma nastąpić w tym roku.

Umożliwiają one ocenę inwestycji pod względem ich oddziaływania na jakość wód dorzeczy Wisły i Odry. Masterplany opracowano w oparciu o analizy i przegląd dokumentów inwestycyjnych, które mogą wpływać na wody dorzeczy Wisły i Odry. Będą one integralną częścią aktualizacji strategicznych "Planów gospodarowania wodami w dorzeczach".
Plany te, zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną, zawierać mają także podsumowanie działań związanych z aktualizacją "Programu wodno-środowiskowego kraju" i wyniki prac zawartych w przygotowywanych "Planach zarządzania ryzykiem powodziowym". W rezultacie uzyskana zostanie zgodność tych dokumentów z unijnymi dyrektywami - wodną i powodziową.
Masterplany są dokumentami o nadrzędnym znaczeniu dla krajowych i regionalnych planów oraz programów sektorowych, w których zaplanowano działania lub inwestycje rzutujące na stan zasobów wodnych oraz ochronę wód.

Zatem dotychczasowe plany muszą być uchylone na rzecz masterplanów, które nie będą jednak strategią zarządzania wodami w Polsce. Masterplany dla obszarów dorzeczy Wisły i Odry, jak ustalono z Komisją Europejską, pozwoliły na przyjęcie w 2013 roku przez Radę Ministrów dokumentu "Plan działania w zakresie planowania strategicznego w gospodarce wodnej". Stworzono już dwie podstawowe listy inwestycji wodnych. Są to: lista inwestycji, które nie wpływają negatywnie na osiągnięcie dobrego stanu wód lub nie pogarszają stanu wód, oraz lista inwestycji, które mogą spowodować, że dobry stan wód nie zostanie osiągnięty lub pogorszony i dla których należy rozważyć zastosowanie odstępstwa.

W przypadku dorzecza Wisły uzyskanie odstępstwa od wyznaczonych celów środowiskowych dotyczy 155 inwestycji, w tym 43 realizowanych, 36 - w trakcie realizacji i 76 - planowanych. Masterplan dla Wisły ma zintegrować strategię i plany sektorowe dotyczące inwestycji w jej dorzeczu. Chodzi o inwestycje mogące oddziaływać na hydromorfologię wód rzeki, czyli m.in. na wielkość ich przepływu, w tym zakłócenia tego przepływu przez sztuczne bariery; na migrację żywych organizmów, połączenia z wodami podziemnymi, zmiany głębokości, wielkości i struktury podłoża czy na strefy brzegowe. W masterplanie wzięto pod uwagę nadrzędne cele strategiczne polityki wodnej Unii. Są nimi: osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu oraz potencjału wód i związanych z nimi ekosystemów; zapewnienie dostępu do zasobów wodnych dla zaspokojenia potrzeb ludności, środowiska naturalnego oraz społecznie i ekonomicznie uzasadnionych potrzeb wodnych gospodarki. Cele obejmują także ograniczenie negatywnych skutków powodzi i suszy oraz wdrożenie zintegrowanego systemu zarządzania zasobami wodnymi i gospodarowania wodami.

Masterplan dla dorzecza Wisły zawiera charakterystykę jego obszaru, uwzględniającą potrzeby i priorytety społeczno-gospodarcze oraz uwarunkowania przyrodnicze. Ujęto w nim analizę inwestycji planowanych na obszarze dorzecza Wisły, indywidualną ocenę każdej z nich w odniesieniu do wytycznych dyrektywy wodnej oraz ocenę efektów oddziaływania - od zlewni po obszar dorzecza.

Masterplan zawiera też podsumowanie oceny oddziaływania planowanych inwestycji na obszary chronione; analizę odstępstw od celów środowiskowych, zgodnie z dyrektywą wodną; wskazanie dla każdej inwestycji: celu, harmonogramu realizacji, kosztów oraz jednostek odpowiedzialnych za ich wdrożenie, realizację i kontrolę skuteczności.