Po drugie: Autostrada wodna na Wiśle. Na Żuławach będzie teraz bezpieczniej

Zakończono cztery inwestycje ujęte w projekcie "Kompleksowe Zabezpieczenie Przeciwpowodziowe Żuław - Etap I, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku". Projekt, realizowany przez gdański RZGW, jest dofinansowany z Funduszu Spójności Unii Europejskiej, w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.

Bogusław Pinkiewicz, rzecznik prasowy RZGW w Gdańsku, przekazał, że do zakończonych właśnie zadań projektu, mających wpływ na bezpieczeństwo powodziowe na Żuławach, należą odbudowa ostróg na Wiśle oraz przebudowa koryt rzek Wąskiej, Dzierzgoń i Motławy, będącej dopływem Martwej Wisły.

Na Wiśle odbudowano 10 ostróg, które są zlokalizowane w gminach Subkowy i Tczew. Prace hydrotechniczne objęły położenie fundamentów pod ostrogi z materacy faszynowych, umocowanie ich w skarpach brzegowych, odtworzenie korpusów i głowic oraz wykonanie umocnień brzegowych - poniżej i powyżej ostróg. Okładziny budowli zostały wykonane z koszy gabionowych wypełnionych kamieniem. Korony skarp brzegowych przy ostrogach obsiano mieszanką traw, na ułożonej wcześniej warstwie humusu.

Pinkiewicz zaznacza, że celem rekonstrukcji ostróg wiślanych jest zapobieganie powstawaniu powodzi zatorowych, czyli spiętrzaniu wód rzeki zimą spowodowanemu przez zatory lodowe. Zmniejszają one ryzyko występowania powodzi o zasięgu regionalnym. Efekt odbudowy ostróg stanowi odsunięcie nurtu rzeki od brzegów i jego koncentracja pośrodku cieku. Redukuje to zjawisko erozji brzegowej i chroni wał przed uszkodzeniem, a szczególnie w miejscach, w których stopa wału znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie linii brzegowej. Jednocześnie zimą ostrogi zapewniają zachowanie takich głębokości Wisły, jakie umożliwiają lodołamaczom łamanie lodów. Koszt ich odbudowy wyniósł prawie 6 mln zł.

Przebudowa koryta Motławy trwała od sierpnia 2012 roku do grudnia 2014 ubiegłego roku. Przed przystąpieniem do prac, zgodnie z wymogami ochrony przyrody, z obszaru inwestycji przesadzono część roślin objętych ochroną, do jakich zaliczają się grążel żółty i włosienicznik wodny, zwany też jaskrem wodnym. Roboty hydrotechniczne wykonywano na terenach powiatu gdańskiego (gmina Suchy Dąb) i powiatu tczewskiego (gmina Tczew i miasto Tczew) na odcinku rzeki między 22 a 42 km. Rezultatem tych robót było nadanie dnu Motławy, na całym odcinku, właściwego spadku i zwiększenie jej przekroju hydraulicznego. Pozwala to na swobodny spływ wód powodziowych, minimalizując zagrożenie podtapianiem nadrzecznych terenów.

Prace nie objęły poszerzenia koryta rzeki. Natomiast z materiałów naturalnych (faszyny, kamieni i drewna) zbudowano umocnienia brzegowe mające postać tzw. opaski palowo-kiszkowej. Dzięki temu umocniony już brzeg harmonizuje z otoczeniem. Poza tym dno przebudowanego odcinka rzeki zostało pokryte kamieniami mającymi ułatwić bytowanie roślinom wodnym i rybom. Cel inwestycji stanowiła poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego przyległego do niej obszaru żuławskiego. Kosztowała ona 6,6 mln zł.

Prace na Wąskiej zabezpieczyły przed zalaniem poldery Żuław Elbląskich. Przebudowa zniszczonych umocnień i budowa nowych zwiększyła przepustowość koryta i ułatwia spływ wielkich wód oraz lodów. Wartość tej inwestycji wyniosła 3,3 mln zł. Z kolei przebudowa koryta Dzierzgoni, na odcinku od granicy rezerwatu Jeziora Drużno do małej elektrowni wodnej w Dzierzgoniu, ułatwia swobodny spływ lodów oraz wód roztopowych, powodziowych i polderowych. Uregulowała też ona stosunki wodne, chroniąc tereny przyległe do rzeki przed podtapianiem.

Pinkiewicz dodał, iż realizowana jest jeszcze największa inwestycja projektu żuławskiego. Stanowi ją przebudowa ujścia Przekopu Wisły do Zatoki Gdańskiej.

Wykonano już większość robót związanych z odbudową i wydłużeniem o 200 m kierownicy wschodniej mającej długość całkowitą 600 m i jej głowicy. Trwa także remont 550-metrowej kierownicy zachodniej i budowa jej głowicy.