Po drugie: Autostrada wodna na Wiśle. W strategii zaplanowano ważne dla Wisły inwestycje

Rada Ministrów przyjęła już dokument implementacyjny do strategii, opracowany przez ministra infrastruktury i rozwoju, a przyjęty uchwałą rządu 13 października. Został on skorygowany po uwzględnieniu uwag ministra finansów. Dokument uszczegóławia strategię, przyjętą uchwałą rządu 22 stycznia ubiegłego roku.

Jak przekazało Centrum Informacyjne Rządu, w dokumencie implementacyjnym ujęto cele operacyjne do osiągnięcia w transporcie, w tym w śródlądowym, w latach 2014-2020, z wykorzystaniem środków pozyskanych z Unii Europejskiej. Celem strategicznym, gdy chodzi o żeglugę śródlądową, jest umożliwienie jej rozwoju poprzez podniesienie parametrów dróg wodnych i uzyskanie co najmniej klasy III szlaku (dostępność dla statków o nośności do 1000 ton) na jak najdłuższych ich odcinkach, oraz likwidacja "wąskich gardeł".

Celem strategicznym dla żeglugi śródlądowej jest stworzenie warunków pozwalających na jej rozwój poprzez podniesienie parametrów dróg wodnych śródlądowych i uzyskanie co najmniej klasy III drogi wodnej na jak najdłuższych odcinkach, oraz likwidacja "wąskich gardeł". Istotne jest też umożliwienie prowadzenia żeglugi śródlądowej na dłuższych trasach, bez ograniczenia jej do przewozów o charakterze lokalnym. Zahamowania wymaga spadek przewozów towarowych śródlądowymi drogami wodnymi i odwrócenie tego trendu, widocznego od 2008 roku, a będącego efektem przede wszystkim złego stanu infrastruktury wodnej i globalnego kryzysu gospodarczego.
Na podstawie tych celów wyznaczono kryteria wyboru projektów do przygotowania rankingu inwestycji priorytetowych, które przyczynią się do poprawy krajowej i międzynarodowej sieci transportowej. Tym samym dokument jest kompleksowym planem strategicznych inwestycji transportowych, wymaganym przez Komisję Europejską. Warunkuje on wsparcie z funduszy Unii, w nowej perspektywie finansowej, realizacji projektów umożliwiających rozwój transportu i infrastruktury transportowej w Polsce.

W strategii zaznaczono, że przewozy towarów śródlądowymi drogami wodnymi należą do najbardziej ekonomicznych i jednocześnie przyjaznych środowisku gałęzi transportu. Sprzyja temu małe zużycie energii w stosunku do wykonywanych przewozów i niskie koszty zewnętrzne, na co wpływa nieduża emisja zanieczyszczeń i znikoma liczba wypadków komunikacyjnych. Przewóz ładunków, a szczególnie masowych i wielkogabarytowych, szlakami śródlądowymi jest wydajniejszy i tańszy w porównaniu do przewozów drogami lądowymi.

Transport wodny uznaje się za gałąź o niewykorzystanym potencjale.
Zgodnie z założeniami polityki transportowej Unii, żegluga śródlądowa ma przyczyniać się do zrównoważenia systemu przemieszczania towarów i realizacji celu, jakim jest przejście na mniej energochłonne, czystsze i bezpieczniejsze formy transportu.

Polskie szlaki śródlądowe w znacznej części nie spełniają wymogów stawianych drogom wodnym o znaczeniu międzynarodowym. Jednocześnie ulegają one systematycznej degradacji na skutek długoletniego niedoinwestowania, niedostatecznego finansowania prac związanych z utrzymaniem drożności rzek i kanałów żeglownych oraz dekapitalizacji budowli hydrotechnicznych. Obecnie krajowa sieć dróg wodnych nie stanowi jednolitego systemu komunikacyjnego, a zbiór odrębnych i różnych jakościowo szlaków żeglugowych.
Większość planowanych w perspektywie 2014-2020 inwestycji będzie realizowana na Drodze Wodnej Odry. Nie bez znaczenia są również zamierzenia inwestycyjne na odcinkach dolnej i górnej Wisły. Na dolnej Wiśle mają być odtworzone budowle regulacyjne. W rezultacie ma nastąpić ustabilizowanie jej głównego nurtu.
Umożliwi to statkom śródlądowym pływanie po długim, dolnym odcinku rzeki. Inwestycje na górnej Wiśle, zabudowanej stopniami wodnymi, przywrócą jej wodne parametry żeglugowe klas III i IV (szlaki dostępne dla statków o nośności do 1500 ton).

Kolejna grupa planowanych inwestycji wodnych obejmuje roboty hydrotechniczne mające pozwolić na połączenie Odry z Wisłą, będące fragmentem Międzynarodowej Drogi Wodnej E - 70 (Holandia - Rosja). Na polskim odcinku przebiega ona od kanału Odra - Hawela do Kostrzyna, z którego prowadzi Wartą, Notecią, Kanałem Bydgoskim i Brdą na Wisłę, a następnie - dolną Wisłą, Nogatem i Zalewem Wiślanym do Kaliningradu. Polski odcinek drogi E - 70 zalicza się do II klasy (dostępna dla statków o nośności do 650 ton), z wyjątkiem części Noteci Dolnej od Krzyża Wielkopolskiego do Kanału Bydgoskiego, który to odcinek zakwalifikowany jest do szlaku klasy I b (dostępny dla statków o nośności do 400 ton).