Kilka dni temu prokuratura przedstawiła zarzuty trzynastu osobom podejrzanym w sprawie korupcyjnej, dotyczącej działania Pomorskiego Ośrodka Ruchu Drogowego. W gdańskim sądzie toczy się obecnie proces w podobnej aferze wykrytej kilka lat temu w tej samej instytucji. Dlaczego, mimo wiedzy o wykryciu tamtej sprawy, ktoś znów popełnił takie samo przestępstwo?
Psycholog pewnie miałby na ten temat swoją teorię, ale w moim przekonaniu zadziałała w tym przypadku - podobnie jak i w innych tego typu - naturalna ludzka dążność do bogacenia się, do zarabiania pieniędzy. Ta dążność często popycha ludzi do działań kryminalnych, wśród których znajdują się m.in. zachowania korupcyjne. Wojewódzkie Ośrodki Ruchu Drogowego należą do instytucji szczególnie podatnych na korupcję, także na odradzanie się korupcji po wykryciu i ukaraniu przestępstw tego rodzaju.
Dlaczego WORD-y są w tak wysokim stopniu narażone na korupcję?
Prawo jazdy jest dokumentem, którego otrzymanie wiąże się ze spełnieniem wyśrubowanych wymagań, nie dla każdego łatwych do wypełnienia. Stąd pokusa pójścia na skróty - zdobycia dokumentu, którego moglibyśmy nie dostać w sposób zgodny z przepisami, w zamian za korzyść materialną, "skromny dowód wdzięczności". Obie strony mają wymierne korzyści z tego przestępstwa i obie w takim samym stopniu są solidarnie zainteresowane utrzymaniem go w tajemnicy. Taka więź pomiędzy sprawcami jest niezwykle trudna do złamania, a samo przestępstwo bardzo trudne do wykrycia, właśnie z racji obopólnego interesu w zachowaniu tajemnicy. Dlatego też możemy spokojnie przyjąć, że przestępstwa wykryte w ośrodkach ruchu drogowego stanowią zaledwie ułamek rzeczywistej liczby. W innego typu instytucjach wykryć korupcję jest nieco łatwiej.
Jakie instytucje ma Pan na myśli?
W urzędach czasami zdarza się, że policję lub prokuraturę zawiadamia klient, którego sprawa nie została załatwiona odpowiednio pomimo wręczenia łapówki. Takie doniesienia składają również klienci nieuczciwych prawników, media informowały niedawno o takich przypadkach. O korupcji w firmach mogą donieść osoby trzecie, na przykład pracownicy niezamieszani w aferę lub przedstawiciele konkurencji. W WORD-ach trudno liczyć na tego typu sytuacje. Ośrodki są wyjątkowo podatne na korupcję także z tego powodu, że jest to przestępstwo niepozostawiające śladów, widoczne są tylko ewidentne oszustwa.
Ośrodki Ruchu Drogowego nie są jedynymi instytucjami, w których korupcja ponawia się mimo ujęcia i skazania sprawców wcześniejszych przestępstw. Dzieje się tak między innymi w wojsku, gdzie w tych samych jednostkach, w których wykryto korupcję, po jakimś czasie się ona odradza.
W służbach mundurowych przestępstwa korupcyjne mają inny charakter. Dochodzi do nich zwykle przy przetargach na ochronę terenów należących do wojska, przy kontraktach na usługi świadczone jednostkom wojskowym. Patologiom w tej dziedzinie życia sprzyja obecnie obowiązująca ustawa o zamówieniach publicznych. Dopóki ona się nie zmieni, podobne sprawy będą się powtarzać.
Czy polskie prawo antykorupcyjne jest skuteczne?
Konstrukcja prawna obecnie obowiązujących w Polsce przepisów nie jest w pełni trafna, jej największą wadą jest solidarna odpowiedzialność obu zamieszanych w korupcję stron. Efektywne przepisy antykorupcyjne powinny dawać skuteczne możliwości łamania solidarności stron. Co prawda istnieje w polskich przepisach warunkowe odstąpienie od ścigania (art. 229 w pkt. 6 daje możliwość złamania solidarności, jeśli sprawca powiadomi organy ścigania przed wykryciem przestępstwa), ale konstrukcja tego instrumentu, jak i jego stosowanie pozostawiają wiele do życzenia.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
